ახალი წლისათვის - წმ. მღვდელმთავარი გაბრიელ ქიქოძე

მოგილოცავ, ძმანო ქრისტიანენო, ახალსა წელსა და ვსთხოვ ღმერთსა, რომ თქვენ ყოველთა მშვიდობით და ბედნიერად გატაროთ იგი.

გარნა, რაი არს ბედნიერება, საიდგან მოუვა, ანუ საიდგან მიეცემა იგი კაცს? ღირს, რომ ამაზე ჩვენ ვსთქვათ ორიოდე სიტყვა, მეტადრე დღეს, როდესაც ყოველნი ერთმანეთს მიულოცავთ და ვუსურვებთ ბედნიერებას.

ჩვენ ყოველთა საზოგადოდ, შეცდომილნი აზრნი გვაქვს ამ საგანზე. თუ ვინმე კარგად და წარმატებით სცხოვრებს, თავისი ყოველი საქმე კარგად მიჰყავს - ბედნიერი კაცი არისო; თუ ვინმემ ცუდად წაიყვანა თავისი საქმე, ხშირად უკმაყოფილება და მწუხარება შეემთხვევა - ბედი არა აქვსო, რაღაც უბედური არისო, იტყვიან იმაზე. ცხადია, რომელ, ვინც ასე ჰფიქრობს, ან იტყვის, იმას ჰგონია, რომ ბედი და უბედურება, არის რაღაცა ბრმა და ყრუ არსება, დადის ქვეყანაზე, და ვისაც უცბად პირველად შეჰხვდება, თავზე დააყრის ყოველს ბედს და სიკეთეს; და რომელსაც მეორედ შეეყრება, იმას იგი სულ წაახდენს, უბრალოდ და უმიზეზოდ. არა, ძმანო ჩემნო, თუ კარგად დაუკვირდებით კაცის ცხოვრებას ქვეყანაზე, მაშინ ცხადად დაინახავთ, რომ კაცის ბედი დამოკიდებულია მის ხასიათზე და ყოფაქცევაზე, და ბუდობს უმეტესად კაცის სულში და გულში, ვიდრეღა გარეგანსა მის გარემოებასა და მდგომარეობასა შინა. თუ გული და სული აქვს კაცს აშფოთებული, დაუწყნარებელი, აღელვებული და მოუსვენებელი, მაშინ იგი ვერ იქნება ბედნიერი, თუ გინდა ურიცხვი სიმდიდრე ჰქონდეს და პატივი; წინააღმდეგ შემთხვევაში, როდესაც გული აქვს დამშვიდებული და დაწყნარებული, როდესაც იგი კმაყოფილი არის თავის მდგომარეობაზე, და ჰმადლობს ღმერთს, მაშინ, თუგინდ ღარიბიც იყოს და მრავალი რაიმე აკლდეს, იგი უფრო ბედნიერი არის ყოველთა მდიდართა კაცთა ზედა. კაცი მხნე, შრომის მოყვარე, წმიდა სინიდისის მექონი, რომელიც, ამასთანავე, არ ეძიებს მრავალსა, არამედ მცირედითაც კმაყოფილია - უთუოდ ბედნიერი იქნება, რაოდენადაც შეიძლება კაცისათვის ამ წუთს სოფელში; ხოლო კაცი ხარბი, მოუსვენებელი, გაუმაძღარი, ავი სინიდისის მექონი, ვერაოდეს ვერ შეემთხვევა ბედნიერებას, ვინაიდგან სადაცა არ არის მშვიდობა, მუნ არცა ბედნიერებაა.

მაშასადამე, პირდა-პირვე უნდა ვსთქვათ, რომელ ჭეშმარიტი ბედნიერება არის ნაყოფი ჭეშმარიტისა ქრისტიანობისა, ვინაიდგან წმინდა სინიდისი, გული დამშვიდებული და შინაგანი კმაყოფილება, მიეცემა მხოლოდ ნამდვილსა ქრისტიანესა, ამისთვის იგი მხოლოდ იქნება ნამდვილ ბედნიერი, თუგინდ გარეგანი მისი მდგომარეობა იყოს ძნელი და მწუხარე. მაგრამ, როდესაც ჩვენ ვიტყვით დამშვიდებულ გულზე, დაწყნარებულ და კმაყოფილ ხასიათზე, ნუ იფიქრებთ, ძმანო ჩემნო, რომელ ჭეშმარიტი ქრისტიანე არის დაძინებული, უსაქმო და მცონარე. სრულიად არა! წინააღმდეგ ამისა, მხოლოდ კაცი მხნე, შრომის მოყვარე აღვსებული ცხოველითა სულიერითა მოძრაობითა, იქნება ახლო შესაძლებელი ბედნიერებისა. აქ მხოლოდ ის განსხვავება არის, რომ კაცი, სოფლის მოყვარე, მარადის არის აშფოთებული და აღელვებული თავის შრომაში და მეცადინეობაში, გარნა ქრისტიანის გული, არის დამყარებული კლდესა ზედა იესო ქრისტეს სარწმუნოებისასა, და ამისთვის მას აქვს გულში ის ღვთაებრივი მშვიდობა, რომლითაც ღმერთი შეჰზღუდავს კაცის სულსა: „მშვიდობამან ღმრთისამან, რომელი ჰმატს ყოველთა გონებათა, შეჰზღუდენინ გულნი თქვენნი და გონებანი თქვენნი ქრისტე იესოს მიერ“ (ფილ. 4,7). ამინ.

გონებაში იხატება მეტად უნუგეშო სურათი - წმ. თეოფანე დაყუდებული

გონებაში იხატება მეტად უნუგეშო სურათი ბოლო ჟამის ადამიანთა ზნეობრივ-რელიგიური მდგომარეობისა. სახარება ყველასთვის იქნება ცნობილი. ადამიანთა ერთი ნაწილი არ ირწმუნებს სახარებას, მეორე, მცირე ნაწილი, მწვალებლობაში იქნება, არ გაჰყვება ღვთივმონიჭებულ სწავლებას, არამედ თავის სარწმუნოებას გამოიგონებს, თუმცაღა საღვთო წერილის გამოყენებით. ასეთი გამოგონებული სარწმუნოებები უთვალავი იქნება. ისინი ახლაც ბევრია, მაგრამ უფრო მეტად გამრავლდება... ადამიანთა ერთი ნაწილი იქნება ჭეშმარიტი სარწმუნოების მპყრობელი - იმ სარწმუნოების, რომელიც წმიდა მოციქულებმა გადმოგვცეს და მართლმადიდებელ ეკლესიაშია დაცული; მაგრამ ამათგანაც არცთუ მცირე ნაწილი მხოლოდ სახელით იქნება მართლმორწმუნე, გულში კი არ ექნებათ ის წყობა, რომელსაც სარწმუნოება ითხოვს, რამეთუ წუთისოფელზე იქნებიან შეყვარებულნი. აი ამგვარი დიდი განდგომილებაა მოსალოდნელი. მართალია ქრისტიანული სახელი ყველგან გაისმება და ყველგან იქნება საეკლესიო ტაძრები და განწესებები, მაგრამ ეს ყოველივე გარეგნული იქნება, ხოლო შიგნით - ჭეშმარიტი განდგომილება. ამ ნიადაგზე დაიბადება ანტიქრისტე და ამავე გარეგნული სულით აღიზრდება, საქმის არსის გარეშე. შემდეგ თავს მისცემს სატანას, აშკარად განუდგება სარწმუნოებას და ბოროტის მაცთუნებელი ხრიკებით შეიარაღებული ყველას, ვინც ჭეშმარიტად ქრისტიანი არ იქნება, გაიყოლებს უფალ ქრისტესგან ჭეშმარიტ განდგომაში, აიძულებს თვითონ იგი აღიარონ ღმერთად.

ექვსი სიტყვა მღვდლობის შესახებ (1) - წმ. იოანე ოქროპირი

სიტყვა პირველი

1. მრავალი მეგობარი მყავდა, სარწმუნო და ჭეშმარიტი, ვინაც იცოდა მეგობრობის წესი და მტკიცედ მისდევდა მას, მაგრამ მრავალთაგან ერთს მაინც გამორჩეულად ვუყვარდი. თავისი სივარულით იგი ბევრად აღემატებოდა სხვა მეგობრებს, თუმცა არც ისინი იყვნენ ჩემდამი გულგრილნი. ყოველთვის ჩემი განუყრელი თანამგზავრი იყო: ერთსა და იმავე მეცნიერებებს ვსწავლობდით და საერთო მასწავლებლები გვყავდა, ერთნაირი წადილითა და გულმოდგინებით ვმეცადინებდით მჭერმეტყველებაში და ერთნაირი სურვილები გვქონდა, რადგანაც ერთსა და იმავე საქმეს ვაკეთებდით. ეს ასე იყო მასწავლებლებთან სიარულის დროს, და მერეც, როცა დავასრულეთ სასწავლებელი და ცხოვრების გზის არჩევანის წინაშე დავდექით, ჩვენი აზრები კვლავ ერთმანეთს დაემთხვა.

2. ჩვენი ურთიერთობის სიმტკიცე და დაურღვევლობა სხვა მიზეზებმაც განაპირობა: მამულის უპირატესობით ერთმანეთის წინაშე თავს ვერ მოვიწონებდით, არც ის ყოფილა, რომ მე მოჭარბებული მქონოდა სიმდიდრე, იმას კი უკიდურეს სიღატაკეში ეცხოვრა, ჩვენი ქონება იმდენადვე თანაბარი იყო, რამდენადაც გრძნობები. წარმომავლობაც ერთნაირი გვქონდა, ამნაირად, ყველაფერი უწყობდა ხელს ჩვენს ერთობას.

3. მაგრამ როდესაც მან, ნეტარმა, მონაზვნური ცხოვრება დაიწყო და ჭეშმარიტ სიბრძნისმოყვარეობას შეუდგა, მაშინ კი დაირღვა ჩვენი თანასწორობა. მისი სასწორის ფიცარი შემსუბუქდა და ამაღლდა, მე კი, სოფლის ტრფიალით გზაცთომილმა, ქვე-დავზიდე ფიცარი ჩემი. ჩვენი მეგობრობა უწინდებურად მტკიცე იყო, თუმცა ერთად ყოფნა მოიშალა, რადგან შეუძლებელია ერთად ცხოვრება იმათი, ვინც სხვადასხვა საქმითაა დაკავებული. როცა რამდენადმე გავთავისუფლდი ამქვეყნიური ორომტრიალისაგან, ხელგაშლით მიმიღო, თუმცა ვერც მაშინ ვიცავდით უწინდელ თანასწორობას, რადგან ის უკვე შორს იყო წასული და თან დიდი გულმოდგინებაც გამოიჩინა, ამდენად კვლავ ჩემზე მაღლა იდგა და დიდ საზომს იყო მიღწეული.

4. კეთილი კაცი იყო, ძვირად უღირდა ჩვენი მეგობრობა და იმის მიუხედავად, რომ გაურბოდა ყველანაირ ურთიერთობას, მთელ თავის დროს ჩემთან ატარებდა, თუმცა მე ჩემი დაუდევრობით მაინც ხელს ვუშლიდი. რადგანაც კაცს, რომელიც სამსჯავროსა და თეატრალურ სანახაობებს იყო მიჯაჭვული, შეუძლებელია დიდი დრო გაეტარებინა იმასთან, ვინც მთელი დღე წიგნებს უჯდა და არც კი იხედებოდა საკრებულოსკენ. მაგრამ როცა ეს დაბრკოლებები მოისპო და მეც თავისნაირი ცხოვრების გზას გამიყოლია, მაშინ კი გამოთქვა სურვილი, რომელსაც დიდი ხანია გულში ინახავდა. უკვე არც ერთი წუთით აღარ მშორდებოდა და სულ იმის ჩაგონებაში იყო, რომ თითოეულ ჩვენგანს მიეტოვებინა სახლი და საერთო სამყოფელი გვქონოდა. დამარწმუნა კიდეც, ცოტაც – და ასეც მოხდებოდა.

5. მაგრამ დედაჩემის დაუცხრომელმა ვედრებამ დამაბრკოლა და ამიტომ ვეღარ გავახარე ჩემი მეგობარი, უფრო უკეთ, ვერ შევძელი მისგან შემოთავაზებული პატივის მიღება. დედამ რომ ჩემი განზრახვა გაიგო, ხელი ჩამკიდა, თავის ოთახში გამიყვანა, იმ საწოლთან დამსვა, რომელზეც მშვა, თვალთაგან ცრემლთა ნაკადი წასკდა, და ამ ცრემლებზე მწარე სიტყვები მოაყოლა. ქვითინებდა და მეუბნებოდა: “შვილო, დიდხანს არ დამცლია მამაშენთან ყოფნის სიხარული, ღმერთმა ასე ინება (ანთოსისი, მღვდელმთავარ იოანე ოქროპირის დედა, ოცი წლისა დაქვრივდა). მისმა სიკვდილმა, შენს დაბადებას მალე რომ მოჰყვა, შენ ობლობა გარგუნა, მე კი – ნაადრევი ქვრივობა და ქვრივობის სიმწარე, რომელსაც მხოლოდ ის გაიგებს კარგად, ვისაც გამოუცდია. არავითარ სიტყვებს არ ძალუძს აღწეროს ის ქარიშხალი და ის განცდები, თავს რომ დაატყდება ყმაწვილ ქალს, რომელმაც ახლახან დატოვა მამის სახლი, ჯერაც გამოუცდელია და უეცრად აუტანელი მწუხარება შეემთხვევა, თანაც იძულებულია იტვირთოს საზრუნავი, რაც მის ასაკსაც აღემატება და ბუნებასაც. ცხადია, მან მსახურთა დაუდევრობაც უნდა გამოასწოროს, მათი დანაშაულიც შენიშნოს, ნათესავების ხრიკებიც ჩაშალოს, მანვე უნდა გაუძლოს მეზვერეთა შევიწროებას, მათ მკაცრ მოთხოვნებს ბაჟის აღებისას. თუ ქმრის სიკვდილის შემდეგ ბავშვი რჩება, თუნდაც გოგონა იყოს, ბევრ ზრუნვას მოითხოვს დედისგან, თუმცა ეს ყველაფერი ფულთან და შიშთან არაა დაკავშირებული. ვაჟიშვილი კი ყოველდღე შიშში ამყოფებს დედას და უფრო მეტ ზრუნვას მოითხოვს. აღარას ვამბობ ფულზე, რომელიც საჭიროა, თუ დედას სურს, შვილი კარგად აღზარდოს. მაგრამ განსაცდელმა ვერ მაიუძულა მამაშენის სახლში სხვა სიძის შემოყვანა, მოთმინებით ვიტანდი ქვრივობის ჭირსა და მრავალ მოწევნულ მწუხარებას.

ჯერ ერთი, უზენაესის შეწევნა მაძლიერებდა, მეორე – ამ ტანჯვაში დიდ ნუგეშს მცემდა შენი სახის ჭვრეტა, რადგან მასში ვხედავდი განსვენებულის ნამდვილ, ცოცხალ ხატებას. როცა ჯერაც ყრმა იყავ და ძლივს ტიტინებდი (ამ დროს ბავშვები განსაკუთრებით საყვარლები არიან), დიდად მიმსუბუქებდი დარდს. მოთმინებით ავიტანე ქვრივობის გასაჭირი, არაფერი მომიკლია მამაშენის დატოვებული ქონებისთვის, ამას ვერ მისაყვედურებ. არადა, ბევრ საბრალო ობოლს ხომ სწორედ ასე დაემართა. არაფერი მომიკლია მამაშენის დანატოვარისათვის და თანაც არ დავრიდებივარ აუცილებელ ხარჯებს, რომ სწავლა კეთილად გაგესრულებინა. არ იფიქრო, თითქოს გაყვედრიდე ყოველივე ამას.

ახლა კი გევედრები: მეორე ქვრივობას ნუ მოაწევ ჩემზე, დაშრეტილ მწუხარებას კვლავ ნუ აღმიძრავ შენი განშორებით, დაელოდე ჩემს აღსასრულს. ვინ იცის იქნებ ახლოსაც იყოს იგი, რამეთუ თქვენ, ჭაბუკნი, ელით დღეთა სიგრძესა, ხოლო ჩვენ, მოხუცებული, სიკვდილსღა მოველით. მამაშენის გვერდით მიწას რომ მიმაბარებ, მერე რა გზასაც გინდა, იმას დაადექი, აღარავინ დაგაბრკოლებს. მაგრამ ვიდრე მე ვსუნთქავ, ჩემთან იყავი, ღმერთს ნუ განარისხებ, ნუ მიქადი ასეთ ხიფათებს მე, ვისაც არაფერი დამიშავებია შენთვის. თუ იმას მაბრალებ, რომ მსოფლიო ზრუნვას გაკისრებ და საკუთარ საქმეებზე ფიქრს გაიძულებ, მაშინ გამერიდე, როგორც მტერსა და ავისმოსურნეს, ნუ შეგრცხვება ნურც ბუნების კანონებისა, ნურც აღზრდისა, ნურც ჩვევისა და ნურც რაიმე სხვა მიზეზისა. ხოლო თუ ყოველ ღონეს ვხმარობ, რომ სრული განსვენება მოგანიჭო ამ სოფელში, მაშ დარჩი ჩემთან, ნუ დამიტევებ. შენ კი ამბობ, ბევრი მეგობარი მყავსო, მაგრამ ვერც ერთი მათგანი ვერ მოგანიჭებს ასეთ განსვენებას, რადგან არავინაა, ჩემსავით რომ ზრუნავდეს შენს კეთილდღეობაზე”.

6. ამას და სხვა ამისთანებს მეუბნებოდა დედა, მეც ყველაერი ჩემს დიდსულოვან მეგობარს მოვახსენე. ის კი ამ სიტყვებს როდი დასჯერდა, პირიქით, მეტი დაჟინებით ჩამაგონებდა ადრინდელი განზრახვის შესრულებას. ამ ყოფაში ვიყავი – იგი ხშირად მევედრებოდა, მე კი არ ვეთანხმებოდი – რომ უეცრად ხალხში ხმა დაირხა, თითქოს ჩვენი ეპისკოპოსის პატივში აყვანა იყო განზრახული. ამ ამბავმა ორივე შეგვაშფოთა. შიშმა და გაურკველობამ შემიპყრო: შემეშინდა, ჩემი ნების საწინააღმდეგოდ არ მომხდარიყო ჩემი ხელდასმა, გაურკვევლობა კი იმიტომ დამეუფლა, რომ ხშირად ვფიქრობდი და ვერ გამეგო, საიდან გაუჩნდათ ადამიანებს ასეთი აზრი ჩემს შესახებ. კარგად ვუკვირდებოდი საკუთარ თავს და ვერაფერს ვპოულობდი ჩემში ესოდენ პატივის ღირსს. ამ დროს მეწვია ჩემი დიდსულოვანი მეგობარი და საიდუმლოდ მამცნო ეს ამბავი, მას ეგონა, რომ ჯერ არაფერი ვიცოდი, თანაც მთხოვა ახლაც უწინდელივით ერთნაირად განგვესაჯა და ერთნაირად მოვქცეულიყავი. მარწმუნებდა, რა გზაც არ უნდა აირჩიო, ჩვენი ხელდასხმის მსურველთ დამორჩილდები თუ გაექცევი, მეც უეჭველად შენთან ერთად ვიქნებიო. აშკარად ვხედავდი, რომ იგი მართლაც ყველაფრისათვის მზად იყო და ვიფიქრე, რომ მთელ საეკლესიო საზოგადოებას დიდ ვნებას მოვუტანდი, თუ საკუთარი უძლურების გამო ქრისტეს სამწყსოს მოვაკლებდი ჩინებულ და წინამძღვრობის შემძლე ყმაწვილებს, ამიტომ არ გავუმხილე ჩემი გულისთქმა, თუმცა იმ დრომდე მისთვის არც ერთი ჩემი აზრი არასოდეს დამიმალავს. ვუთხარი, ამ საკითხზე ბჭობა სხვა დროისთვის გადავდოთ, საჩქარო არაფერია-მეთქი, ადვილად დავარწმუნე, რომ არ ეზრუნა ამაზე და მტკიცე იმედი ჰქონოდა ჩემი თანადგომისა, თუკი ნამდვილად დაგვიპირებდნენ ასეთ რამეს.

მცირე ხნის შემდეგ, როცა მოვიდა კაცი, ვისაც ჩვენი ხელდასხმა უნდა აღესრულებინა, მე დავიმალე. ჩემი მეგობარი კი, რომელმაც ამის შესახებ არაფერი იცოდა, სხვა საბაბით გაიწვიეს და მან იტვირთა ეს უღელი, სრულიად დარწმუნებულმა, რომ პირობის თანახმად მეც მას მივყვებოდი, ანუ, უფრო უკეთ, ეგონა რომ თვითონ მომყვებოდა მე. ზოგიერთი იქ მყოფები, რაკი დაინახეს, რომ ბასილი ჩიოდა რატომ წამომიყვაენოთო, გაკვირვებულები გაიძახოდნენ: “საოცარი იქნება, თუ ის, ვინც უფრო თამამ კაცად იყო მიჩნეული (ანუ მე), დიდი სიმდაბლით მიიღებს მამათა განჩინებას, ეს კი, უფრო კეთილგონიერი და თავმდაბალი, წინ აღუდგება მამებს და დაიწყებს ცუდმედიდობას, უარყოფას და ცილობას”.

ისიც დაემორჩილა ამ სიტყვებს, ხოლო როცა შეიტყო, რომ მე გავიქეცი, მოვიდა ჩემთან მწუხარებით აღვსილი, ახლოს დამიჯდა, რაღაცის თქმა სურდა, მაგრამ სულიერი მღელვარებით შეძრულმა სიტყვა ვერ დასძრა თქმად. როგორც კი ხმის ამოღებას დააპირებდა, მყისვე ჩერდებოდა, რადგან ურვა არ აცლიდა სიტყვის დადმთავრებას. ცრემლმორეული და შეძრწუნებული რომ ვიხილე (თანაც მიზეზი კარგად ვიცოდი), გავიცინე, დიდი სიხარული გამოვხატე, მის ხელს დავწვდი და ვეამბორე, მერე ღმერთს მადლობა შევწირე, რომ ჩემმა ხერხმა გამოიღო ის კეთილი ნაყოფი, რომელსაც ყოველთვის ვნატრობდი. ჩემი სიხარული და აღტაცება როცა იხილა და შეიტყო, რომ ადრევე მივმართე ამ ხერხს, კიდევ უფრო შეშფოთდა და დამწუხრდა.

7. როდესაც სულიერი მღელვარება ოდნავ დაუცხრა, მითხრა: თუკი მე უკვე უგულებელმყავ და აღარაფრად მაგდებ (არ ვიცი კი, რისთვის), საკუთარ პატივზე მაინც გეფიქრა. ეხლა ყველას მიეცი ლაპარაკის საბაბი, ყველა იმას გაიძახის, ცუდმედიდობის გამო აირიდა ეს მსახურებაო, და ერთი კაციც არ გიცავს ამ ბრალდებისაგან. მე კიდევ გარეთ ვეღარ გავსულვარ, იმდენი ხალხი მოდის ყოველდღე და მსაყვედურობს. ნაცნობები, სადმე ქალაქში თვალი თუ მომკრეს, განზე გავყავართ და მეტწილად ყვედრებით მავსებენ: “ხომ იცოდი მისი ზრახვები (აკი არაფერს გიმალავდა), არ უნდა დაგეფარა, რას ფიქრობდა და ჩვენთვის უნდა გეთქვა, ჩვენ კი, ცხადია, ყოველ ღონეს ვიხმარდით მის მოსანადირებლად”. მე კიდევ ვწითლდები და მრცხვენია მათთვის იმის თქმა, რომ არ ვიცოდი შენი განზრახვა, არ მინდა მეგობრობა პირმოთნეობად მიიჩნიონ. და თუნდაც ეს მეგობრობა მართლაც თვალთმაქცობა იყოს (და ასეცაა, ამას ხომ ვერ უარყოფ შენი ახლანდელი საქციელის შემდეგ), უცხოთაგან, ვინც ასე თუ ისე გვიცნობს, მაინც უნდა დავფაროთ ჩვენი ცუდი ურთიერთობა.

მე ვერ ვბედავ ვუთხრა მათ სიმართლე, ის, რაც ჩვენს შორის იყო, ამიტომ იძულებული ვარ გავჩუმდე, თვალები მიწამდე დავხარო და მოვერიდო შემხვედრთ. პირველ ბრალდებას რომც ავცდე (ჩვენი მეგობრობის არაგულწრფელობის შესახებ), უსათუოდ სიცრუეს მაინც შემწამებენ. ისინი არასოდეს დამიჯერებენ, რომ შენ ბასილიც სხვებს გაუტოლე, იმათ, ვინც არ უნდა იცოდეს შენი საიდუმლო. თუმცაღა მე ეს დიდად არ მადარდებს: შენ ასე გწადდა. მაგრამ როგორ გადავიტანთ სხვა ბრალდებათა სირცხვილს? ზოგი სიამაყეს მოგაწერს, ზოგი – პატივმოყვარეობას, ხოლო უფრო ულმობელი მაბრალობელნი ერთშიც გადანაშაულებენ და მეორეშიც, და იმასაც დასძენენ, რომ ჩვენ შეურაცხვყავით თვით ამომრჩეველნი, მათზე კი ასე ამბობენ: “სამართლიანად მიიღეს, რაც დაემართათ, თუმცა მეტ უპატიობას იმსახურებდნენ იმისთვის, რომ ესოდენ პატივცემული კაცები უგულებელყვეს და აირჩიეს ყმაწვილები, ჯერ კიდევ გუშინ მსოფლიო ზრუნვით შეპყრობილნი. მათ ის იყო ცოტა ხნით ნაცრისფერი კაბები გადაიცვეს (იმ დროს მონაზვნები ჩვეულებრივ ნაცრისფერი ემოსათ) და თავი დამდაბლებულებად მოგვაჩვენეს, რომ უეცრად ისეთ ღირსებაში აიყვანეს, სიზმრადაც კი არ მოლანდებიათ. ისინი, ვინც სიყრმიდან ღრმა სიბერემდე მოღვაწეობაში არიან, ხელქვეითთა ხარისხში რჩებიან, და მათ განაგებენ მათივე შვილები, რომელთაც არც კი სმენიათ მართვა-გამგებლობის კანონების შესახებ”. ასეთი და კიდევ უფრო მეტი ყვედრებით მაწყინებენ და აღარ ვიცი, რით ვიმართლო თავი მათ წინაშე. გვედრი, მასწავე რამე.

ვფიქრობ, შენ უბრალოდ და უმიზეზოდ არ გაიპარებოდი და აშკარა ბრძოლას არ გამოუცხადებდი ამ დიდებულ კაცებს, ეს ნაბიჯი ალბათ რაღაც მოფიქრებული და გარკვეული მიზნისთვის გადადგი. აქედან ვხვდები, რომ თავდასაცავი სიტყვაც გექნება.

მაშ მითხარი, რა სამართლიანი მიზეზი შეგიძლია წარვუდგინოთ ჩვენს მაბრალობლებს. ხოლო იმას, მე რომ უსამართლოდ მომექეცი, არ გსაყვედურობ. არ გსაყვედურობ არც სიცრუეს, არც ღალატს, არც შენდამი ჩემი კეთილგანწყობის არად ჩაგდებას. მე ჩემი სული მოგიტანე და ჩაგაბარე, შენ კი ისე ცბიერად მომექეცი, თითქოს რაღაც უსიამოვნებებს მოელოდი ჩემგან. თუ სასარგებლოდ გიჩნდა ეს განზრახვა (ეპისკოპოსად არჩევა), მაშინ ამ სიკეთეს არ უნდა გარიდებოდი, ხოლო თუ საზიანოდ, მაშინ ჩემთვისაც უნდა აგეცილებინა, რადგან, შენივე თქმით, ყოველთვის ყველას გერჩივნე. შენ კი ყველაფერი იღონე იმისთვის, რომ მე ჩავვარდნილიყავი, და არავითარ მზაკვრობასა და თვალთმაქცობას არ დაერიდე იმის წინააღმდეგ, ვინც ყოველთვის უბრალოდ და უზაკველად გექცეოდა. თუმცაღა, აკი გითხარი, სრულიად არ გსაყვედურობ ამას და არ გადანაშაულებ იმ მარტოობისათვის, რომლისთვისაც გამწირე. შეწყდა თათბირები, რომელთაგან ხშირად ვღებულობდით სიამოვნებასაც და საკმაო სარგებელსაც. მაგრამ ყოვეივე ამას თავს ვანებებ და ვითმენ უსიტყვოდ და მშვიდად, არა იმიტომ, რომ შენი საქციელი უწყინარი იყო, არამედ იმიტომ, რომ შენთან მეგობრობის პირველი დღიდანვე წესად დივიდე – არასოდეს გაიძულო თავის მართლება, რაც არ უნდა მაწყენინო. საკმაო ვნება რომ მომაყენე, შენ იცი, თუკი გახსოვს, რას ამბობდნენ ჩვენზე უცხონი და ჩვენ თვითონაც. კერძოდ, რომ ჩვენთვის ფრიად სასარგებლოა ერთსულოვნების დაცვა და ურთიერთობის სიყვარულით თავის შემოზღუდვა. სხვანი იმასაც კი ამბობდნენ, რომ ჩვენი ერთობა ბევრისთვის იქნებოდა სასარგებლო. თუმცა მე არასოდეს მიფიქრია, რომ შემიძლია სხვებს გამოვადგე. ის კი ვიცოდი, რომ ერთსულოვნება გარეშე მტერთაგან დაგვიცავდა, და ეს არ იქნებოდა უმნიშვნელო სარგებელი. ამას ყოველთვის დაუღალავად გახსენებდი ხოლმე. ეხლა მძიმე დროა. ავის მოსურნე ბევრია, ჭეშმარიტი სყვარული გაქრა, მისი ადგილი დამღუპველმა სიძულვილმა დაიკავა: “უწყოდი რამეთუ შორის საფრხეთასა წარვლი და გარე ქალაქისა ჯებირისა ხვალ” (ზირ. 9,18). მრავალნი არიან, ვისაც ახარებს ჩვენს თავს მოწეული უბედურებები, ისინი ყოველი მხრიდან გარემოგვადგენ, თანამლმობი კი არავინაა, ანდა ძალიან ცოტანი.

გაფრთხილდი, მას მერე, რაც ერთმანეთს დავშორდებით, უფრო მეტი დაცინვა და ზიანი არ დავიტეხო თავს. “ძმაი ძმისა შემწე, ვითარცა ქალაქი ძლიერი და მაღალი და ძლიერ არს, ვითარცა სამეუფოი მოზღუდვილი” (იგავთა 18,19). ნუ დაარღვევ ამ ერთობას, ნუ დაამხობ ამ სიმაგრეს. დაუცხრომლად გიმეორებდი ამას და ამაზე მეტსაც, მაშინ როცა არაფერი ვიცოდი და სრულიად ჯანსაღად გთვლიდი ჩემთან დამოკიდებულებაში, მხოლოდ გრძნობათა სიჭარბის გამო გთავაზობდა მკურნალობას საღსალამთს. თურმე არ ვიცოდი, რომ წამალს სნეულს ვაძლევდი და ამნაირად მე საბრალომ ვერაფერს მივაღწიე, ვერავითარი სარგებელი ვერ მივიღე ასეთი მზრუნველობისათვის. შენ მეყვსეულად უარყავი ყოველივე და მსუბუქი ხომალდივით გამიშვი გაშლილ ზღვაში, არც კი ცდილხარ წარმოგედგინა მრისხანე ტალღები, მე რომ უნდა შევებრძოლო. თუკი საიდანმე დამატყდა ცილისწამება, დაცინვა ანდა რაიმე სხვა შეურაცხყოფა და მტრობა (ეს კი ალბათ ხშირად მოხდება), ვის შევევედრო, ვის ვაუწყო ჩემი ურვა, ვინ შემეწევა, ვინ მოიგერიებს ჩემს შეურაცხმყოფელთ, ვინ აიძულებს მათ მტერობის შეწყვეტად, ვინ მანუგეშებს და შემეწევა სხვათა უჯერო საქციელის გადატანაში? არავინ მივის, რადგან შენ შორს განუდექი ამ სასტიკ ბრძოლას და ჩემი ხმაც კი არ გწვდება. იცი კი, რა ბოროტება ჩაიდინე? აღიარებ კი ამ მარცხის შემდეგ მაინც, რა უკურნებელი წყლულება მომაყენე? მაგრამ მოდი, ამას თავის დავანებოთ: რაც მოხდა, იმას უკვე ვეღარას ვუშველით, ვერც გამოუვალი ვითარებიდან ვიპოვით გამოსავალს. მაგრამ რა ვუთხრათ უცხოებს? რითი დავიცვათ თავი მათი ბრალდებებისაგან?

8. ოქროპირი: დამშვიდდი, მივუგე მე, მზადა ვარ არა მარტო მაგაზე გიპასუხო, არამედ შევეცდები, რამდენადაც შევძლებ, იმაშიც ვიმართლო თავი, რასაც შენ მპატიობ. თუ გინდა, სწორედ აქედან დავიწყებ თავდაცვას. ფრიად უმადლო, განუსჯელი და ბოროტი კაცი ვიქნებოდი, უცხოთა აზრზე რომ მეფიქრა და მათი ყვედრების დასაცხრობად ყველა ღონე მეხმარა, იმას კი არ ვცდილიყავ, რომ ჩემს უდანაშაულობაში დამერწმუნებინე შენ, ვინც ყველაზე მეტად მიყვარს და ვინც იმდენად მიბრალებს, რომ არ მადანაშაულებს იმაშიც კი, რაშიც, მისივე თქმით, დამნაშავე ვარ, ის, ვინც თავის თავს არად აგდებს და კიდევ ჩემზე ფიქრობს. მაშინ ხომ დიდ უყურადღებობას გამოვიჩენდი ჩემთვის ესოდენ მზრუნველი მეგობრის მიმართ.

ამნაირად, რითი შეურაცხგყავი? აი აქედან დავიწყებ ჩემს თავდაცვას. იმით, რომ ხერხი ვიხმარე და დაგიმალე ჩემი განზრახვა? მაგრამ ეს ბოლოს სასარგებლო გამოდგა შენთვისაც და იმათთვისაც, ვისაც შენი თავი ჩავაბარე დამალვის წყალობით. თუკი დამალვა ყველა შემთხვევაში ბოროტებაა და არასოდეს შეიძლება მისი გამოყენება, თუნდაც კეთილი საქმისთვის, მაშინ მზადა ვარ მივიღო ის სასჯელი, რომელსაც შენ განმიჩინებ. თუმცა რაკი შენ არასოდეს დათანხმდები ჩემს დასჯას, მე თვითონ დავისჯი თავს ისე, როგორც მოსამართლენი სჯიან ხოლმე ბრალმდებელთაგან მხილებულ დამნაშავეებს. და თუკი დამალვა ყოველთვის არ არის მავნე, არამედ კარგი ან ცუდი ხდება კაცის განზრახვის მიხედვით, მაშინ ნუღარ მაბრალებ, რომ მოტყუვდი, დამტკიცე, რომ ხერხი ბოროტი საქმისათვის ვიხმარე. სანამ ეს არ დამტკიცებულა, მანამდე არ უნდა მაყვედრო და მაბრალო, პირიქით, თუ ვინმე ხერხს კეთილი მიზნით იყენებს, ის ქების ღირსია და არა საყვედურის. თავის დროზე და კეთილი განზრახვით ნახმარ ფანდს ისეთი სარგებლობა მოაქვს, რომ მრავალი დასჯილა კიდეც მისი გამოუყენებელობისათვის. მოდი გაიხსენე უსაჩინოესნი მხედართმთავართა შორის, ძველთაგან მოყოლებული, და დარწმუნდები, რომ მათი გამარჯვებები უფრო ხშირად ხერხის შედეგი იყო, და ასეთები უფრო სახელგანთქმულნი არიან, ვიდრე ისინი, ვინც მხოლოდ ძალით იგებდა ომს. ეს უკანასკნელნი ფულისა და ხალხის დიდი ხარჯით მოიპოვებენ ხოლმე გამარჯვებას, ისე რომ ვერავითარ მოგებას ვერ ნახულობენ მისგან. მძულველნი ძლეულებზე ნალკებ როდი არიან შეჭირვებულნი ჯარის დაღუპვისა და ხაზინის გაღატაკებისაგან. თანაც ისინი მთლიანად ვერ ტკბებიან თავიანთი გამარჯვებით, რადგან ხშირად მასში საკმაო წილი უდევთ დამარცხებულებსაც, რომლებიც ძლეულნი არიან მხოლოდ ხორცით, სულით კი ზეობენ. რომ არ დაცემულიყვნენ და მხნეობა არ დაეკარგათ, ისინი არასოდეს დამარცხდებოდნენ. ხერხის წყალობით გამარჯვებული კი მეტოქეს არა მარტო უბედურებას შეამთხვევს, სასაცილოდაც კი იგდებს ხოლმე. პირველ შემთხვევაში ორივე, მძლეველიცა და ძლეულიც, თანაბრად იღებს ქებას სიმამაცისათვის, ხერხის მოშველიების შემთხვევაში კი ნადავლი მთლიანად გამარჯვებულებს რჩებათ და რაც მთავარია, ქალაქში მოაქვთ გამარჯვების უხინჯო სიხარული. გულის სიუხვე და ხალხის სიმრავლე სხვაა და კეთილგონიერება კიდევ სხვა: პირველი განილევა ომში განუწყვეტელი ხმარებისას, და ბოლოს საერთოდაც ქრება. კეთილგონიერება კი, რაც უფრო ხშირად ინებებენ, მით უფრო მატულობს. და არა მხოლოდ ომში, მშვიდობიან დროსაც შეიძლება ხერხისაგან დიდი და უეჭველი სარგებლობის მიღება. ეს ეხება არა მარტო საზოგადო, არამედ ოჯახურ საქმეებსაც. მაგალითად, ქმრის დამოკიდებულებას ცოლისადმი და ცოლისას – ქმრისადმი, მამის დამოკიდებულებას შვილისადმი, მეგობრის დამოკიდებულებას მეგობრისადმი და თვით შვილის დამოკიდებულებას მამისადმი. ასე მაგალითად, საულის ასული ვერ დაიხსნიდა თავის ქმარს საულის ხელიდან, ხერხი რომ არ ეხმარა, მისმა ძმამ კი (იოანათანმა), თავისი დისგან გადარჩენილის ახალი საფრთხისაგან ხსნა რომ უნდოდა, იგივე ფანდი გამოიყენა (I მეფეთა, 19,20).

ბასილმა თქვა: ყოველივე ეს მე არ მეხება, არც მტერი ვარ და არც მეტოქე, და არც მაწყინებელი, პირიქით, მუდამ შენს ნება-სურვილს ვუთანხმებდი ჩემს გულისთქმას და ისე ვიქცეოდი, როგორც მიბრძანებდი.

9. ოქროპირი: ჰოი, ჩემო საკვირველო და კეთილო კაცო! იმიტომაც ვთქვი წინასწარ, რომ მხოლოდ ომში და მტრების წინააღმდეგ კი არა, მშვიდობიანობის ჟამს, უსაყვარლეს ადამიანთა მიმართაც კი ზოგჯერ სიკეთის მომტანია ხერხის ხმარება. იმაში დასარწმუნებლად, რომ ეს ნამდვილად სასარგებლოა არა მხოლოდ იმათთვის, ვინც იყენებს ხერხს, არამედ იმათთვისაც, ვის მიმართაც იყენებენ, მიდი რომელიმე ექიმთან და ჰკითხე, როგორ მკურნალობენ სხეულებს, და გეტყვის, რომ ექიმები ყოველთვის თავიანთ ხელოვნებას როდი სჯერდებიან, ხანდახან ხერხსაც ხმარობენ და ისე განკურნავენ ხოლმე ავადმყოფს. როდესაც ავადმყოფის ახირებული ხასიათი ანდა თვით სენის სიმძიმე ექიმის რჩევებს არ ემორჩილება, მაშინ მკურნალი ხერხს მიმართავს.

გინდა გიამბო ერთ ხერხს, ექიმს რომ უხმარია? ვიღაც კაცს უეცრად ძლიერი ხურვება შეეყარა, სიცხე სულ უფრო მატულობდა. ავადმყოფი უარყოფდა ყველა საშუალებას, რასაც მხურვალების ჩაქრობა შეეძლო, და სთხოვდა, ევედრებოდა ყველა მნახველს, მოეტანათ მისთვის ბევრი ღვინო, რომ მტანჯველი წყურვილი მოეკლა. მაგრამ ვინც ამ თხოვნის შესრულებას დასთანხმდებოდა, ის არა მხოლოდ ხურვებას გაამძაფრებდა, სიშლეგესაც შეყრიდა საბრალოს. როცა საექიმო ხელოვნება უძლური აღმოჩნდა და არავითარი საშუალება აღარ არსებობდა, აი მაშინ გამოჩნდა ხერხის დიდი ძალა. ექიმმა აიღო თიხის ჭურჭელი, ღუმელიდან ახლად გამოღებული, ღვინოში ამოავლო, ცარიელი ამოიღო და წყლით აავსო. ავადმყოფის ოთახი ფარდებით დააბნელებინა, ხერხი რომ არ გამჟღავნებულიყო, და სნეულს მიაწოდა ჭურჭელი, ვითომდა ღვინით სავსე. მას კი, სანამ ფიალას ხელში აიღებდა, ჯერ ღვინის სუნმა დაახვია თავბრუ, და იმის გაგება აღარ შეეძლო, რა მისცეს. ყნოსვას მინდობილმა, სიბნელით ცდუნებულმა და ძლიერი ნდომით აღგზნებულმა დალია წყალი დიდი ხალისით. წყურვილი რომ მოიკლა, მყისვე შეუმსუბუქდა ხურვება და მოსალოდნელ საფრთხესაც გადაურჩა. მაგრამ ექიმების ყველა ხერხი რომ ჩამოვთვალოთ, სიტყვა ძალიან გამიგრძელდება. ისიც უნდა ითქვას, რომ ექიმი არა მხოლოდ ხორციელ, არამედ სულიერ სალმობათა სამკურნალოდაც ხშირად სწორედ ასეთ წამალს იყენებს. ასე მაგალითად, ნეტარმა პავლემ მრავალი ათასი იუდეველი მოიყვანა ქრისტესთან (საქმე 21, 20-26). ამ განზრახვით წინადასცვითა მან ტიმოთე, და ეს მაშინ, როცა გალატელთა მიმართ წერდა: ”აჰა ესერა მე, პავლე გეტყვი თქუენ: უკუეთუ წინადაიცვითოთ, ქრისტემან თქუენ არაი გარგოს” (გალატ. 5,2; საქმე 16,3). ამიტომაც ინახავდა სჯულს, მაშინ როცა თვლიდა, რომ ამაო არს სჯული ქრისტიანისთვის (ფილიპ. 3, 7-9). დიდია ასეთი ხერხის ძალა, ოღონდ იგი ბოროტი განზრახვით არ უნდა გამოიყენოს კაცმა. ანუ უფრო უკეთ, მას ხერხი კი არა ერთგვარი კეთილგონიერება და ხელოვნება უნდა ეწოდოს, რაკი ძალუძს გამოუვალ მდგომარეობიდან მრავალი გამოსავლის მონახვა და სულიერ ნაკლულევანებათა კურნება. ამნაირად, მე არ ვუწოდებ ფინეზს მკვლელს, თუმცა კი მან ერთი დარტყმით ორი კაცი განგმირა (რიცხვთა 25,8). ასევე არც ელიას – ასი მოკლული მხედრის და მათი მხედართმთავრებისათვის, ანდა სისხლის დიდი ნიაღვრისათვის, რომელიც დააქცია ეშმაკთა ქურუმების მოსვრის დროს (IV მეფეთა, 1,3; მეფეთა 18). თუ ეს გამოვეპარა მხედველობიდან, და თუ ვინმე მხოლოდ საქმეთა მიხედვით განსჯის, ისე რომ არ მიხედავს კაცის ზრახვებს, მას შეუძლია აბრაამს შვილის მკვლელობა დააბრალოს, მის შვილსა და შვილიშვილს კი – ბოროტისყოფა და სივერაგე, რადგან პირველი (იაკობი) თავისი ძმის პირველშობილებას დაეუფლა, მეორემ კი (მოსემ) ეგვიპტის საგანძური ისრაელის მხედრობაში გაიტანა (შესაქმე 27; გამოსვლ. 12, 35-36). მაგრამ არა, არა, ნუ ვიქნებით ესრეთ უგუნურ! ჩვენ არათუ ბრალს არ ვდებთ მათ, არამედ ვადიდებთ, რადგან ღმერთმა განადიდა ისინი ამ საქმეთათვის. სამართლიანად უნდა ეწოდოს მაცდური იმას, ვინც ხერხს ბოროტი განზრახვით იყენებს, და არა იმას, ვინც კეთილგონიერების თანახმად იქცევა. ხშირად საჭირო ხდება ხერხის გამოყენება, რათა ამ ხელოვნებით უდიდეს სარგებელს მიაღწიონ, სწორი გზით მავალს კი ხანდახან საკუთარი განზრახვის გამჟღავნება ექცევა ახლობელთა დაღუპვის მიზეზად.

პირველი ნაწილის დასასრული

„სიკეთე სამოთხის კარს გაგიღებს, სიმდაბლე შიგ შეგიყვანს და სიყვარული ღმერთს განახებს“

ერთხელ, წმინდა ბერმა გაბრიელმა მორწმუნეებს ჰკითხა:

- მითხარით, რას ნიშნავს ლოცვა ცოდვად შეერაცხა?

- ალბათ არასწორად ილოცა, - უპასუხეს.

- არა, სწორად ილოცა, - უთხრა ბერმა.

- ალბათ ლოცვის დროს გონება გაურბოდა, - იფიქრეს ახალგაზრდებმა.

- მომინდომეთ ახლა თქვენც წმინდანობა, გონებაგაფანტულობა რომ არ გქონდეს, - ბრძანა წმინდა გაბრიელმა.

ბოლოს, მორწმუნეებმა სთხოვეს, განემარტა რას ნიშნავდა მისივე შეკითხვა.

- ახლავე გეტყვით, - თქვა მან.

ამ დროს მასთან ერთი მორწმუნე შემოვიდა კურთხევის ასაღებად. მამა გაბრიელმა კი რაღაცის გაკეთება სთხოვა. მან უპასუხა: - ახლა არ შემიძლია, მერე ვნახოთ.

ბერმა უთხრა მორწმუნეებს:

- ახლა ეგ წავა და ხუთი საათი ილოცებს, მაგრამ ღმერთი მოისმენს, მე რომ არ დამეხმარა?! თუ ღვთის მცნებებს არ იცავთ, ნუ დაღლით უფალს ამდენი ლოცვით, არ მოგისმენთ და ლოცვა ცოდვად შეგერაცხებათ. სიკეთე სამოთხის კარს გაგიღებს, სიმდაბლე შიგ შეგიყვანს და სიყვარული ღმერთს განახებს. თუ შენს ლოცვას კეთილი საქმე არ მოსდევს, ასეთი ლოცვა მკვდარია.

ზიარების საიდუმლოსთან დაკავშირებით - დეკანოზი თამაზ ლომიძე

ცოტა ხნის წინ ერთმა მეგობარმა მომწერა:

„ზიარებასთან დაკავშირებით მჭირდება დახმარება. მეტი ინფორმაცია მჭირდება ამ საიდუმლოსთან დაკავშირებით, რომ მეტად გულანთებული ვიყო და კარგად მქონდეს გააზრებული. ცალსახად გვასწავლის წმ. წერილი, რომ ზიარება არის აუცილებელი, რომ ეს უმთავრესია ცხონების გზაზე.. ვიცი ისიც, რომ ქრისტიანებად სწორედ ისინი იწოდებოდნენ პირველ საუკუნეებში, ვინც მაზიარებელი იყო და წესით ახლაც ასე უნდა იყოს, მაგრამ მხოლოდ ეს ხომ არაა... რაღაც მაკლია იმისათვის, რომ მყარად მესმოდეს და მაგიზმის განცდა არ მქონდეს. იქნებ ზიარების საიდუმლოზე დაწეროთ რაიმე, ან იქადაგოთ, ან მირჩიეთ რა წავიკითხო, სადაც კარგად იქნება ახსნილი ეს საკითხი.“

მინდა ვუპასუხო მასაც და ბევრ სხვა მორწმუნესაც, ვისაც იგივე კითხვა აწუხებს: 

ძირითადი შეცდომა არის ის, რომ მორწმუნენი მთავარ და ერთადერთ აქცენტს აკეთებენ  ზიარებაზე ვიწრო გაგებით ანუ იმ მომენტზე, როცა მღვდელი მათ ბარძიმიდან აწვდის  პურს და ღვინოს - ქრისტეს სისხლსა და ხორცს. „ზიარების საიდუმლო“ ერთ-ერთია ეკლესიის 7 საიდუმლოთაგან. მაგრამ, ზიარების საიდუმლო არ აღესრულება მხოლოდ  ზიარების მომენტში. ზიარების საიდუმლო არის მთლიანად წირვა, ევქარისტია ანუ  ლიტურგია. წირვა (ევქარისტია) კი შედგება: მორწმუნეთა დროულად შეკრებით ტაძარში, შესაწირი ძღვენის მომზადებით, ლოცვით და მოხსენიებით, სახარებისა და სამოციქულოს მობრძანებით, მოსმენით და განმარტებით, ძღვენის (პურის და ღვინის) შეწირვით, სულიწმინდის მოწვევით და ბოლოს, პურის და ღვინის  განაწილებით მორწმუნეთა შორის, ანუ ზიარებით, რაც არის ნიშანი ჩვენი ერთობისა უფალთან და ერთმანეთთან. 

ძალიან ძნელია მორწმუნე რწმენით განეწყოს მხოლოდ ზიარების მომენტის მიმართ, თუ სამრევლო სრულყოფილად ვერ ახორციელებს წირვის ყველა სხვა ელემენტს, თუ ხმაური და უყურადღებობაა ტაძარში და საკურთხეველში, თუ მორწმუნეები რწმენით და გულისყურით არ უსმენენ წირვის დანარჩენ ნაწილებს, უპირველესად, თუ მორწმუნეებს არ ესმით, რატომ იკრიბებიან ეკლესიად (ეკლესიის სახით) და არა ეკლესიაში, როგორც შენობაში.

ზიარების საიდუმლო არის მთლიანად წირვის (ევქარისტიის) საიდუმლო.   

ამასთან დაკავშირებით გითარგმნეთ და გთავაზობთ ნაწყვეტს პროტოპრესვიტერ ალექსანდრე შმემანის წიგნიდან „ევქარისტია - ღვთის სასუფევლის საიდუმლო“, სადაც  განხილულია წირვის ერთ-ერთი მთავარი ნაწილი - მორწმუნეთა შეკრება ეკლესიად. 

ევქარისტია (ბერძ. εὐχαριστέω, სამადლობელი) -  ნიშნავს წირვას, ლიტურგიას. ასევე ნიშნავს ზიარების საიდუმლოს. 




„შეკრების საიდუმლო“ - პროტოპრესვიტერი ალექსანდრე შმემანი

„შეკრებასა მას თქუენსა ეკლესიად ...“ (1 კორინთ. 11, 18)

„შეკრებასა მას თქუენსა ეკლესიად ...“, წერს მოციქული პავლე კორინთელებს. პავლესთვის, ისევე როგორც მთელი ადრეული ქრისტიანებისთვის, ეს სიტყვები გულისხმობს არა სალოცავ სახლს, არამედ მათი შეხვედრის სახეს და განზრახვას. ცნობილია, რომ სიტყვა „ეკლესია“ (Εκκλησία) ნიშნავს შეხვედრას ან შეკრებას და ამ გაგებით ძველი ქრისტიანებისთვის „ეკლესიად შეკრება“ ნიშნავდა შეკრებილიყვნენ ეკლესიის (Εκκλησία) განცხადების და განხორციელების განზრახვით.

ეს შეკრება ევქარისტიულია (წირვისთვის, მთარგმ.) და მისი მიზანი და რეალიზება დევს განზრახვაში, რომ არსებობს კრებული, რომელშიც „საუფლო სერობა“ იდღესასწაულება და რომელშიც ევქარისტიული „პურის განტეხა“ ხორციელდება. იმავე წერილში პავლე ადანაშაულებს კორინთელებს, რომ შეკრების დროს „საუფლო სერობის“ მაგივრად სხვა სერობას მართავენ და ევქარისტიული პურის განტეხვის ნაცვლად სულ სხვა მიზნებისთვის იკრიბებიან (1 კორინთ. 11, 20). ეჭვგარეშეა და აშკარაა, რომ დასაწყისიდანვე სახეზეა შეკრების, ევქარისტიისა (წირვის, მთარგმ.) და ეკლესიის სამობა, რომელსაც როგორც მთელი ადრეული საეკლესიო ტრადიცია, ასევე პავლე მოციქულიც ერთხმად გვიდასტურებს. ამიტომაც, ლიტურგიული ღვთისმეტყველების მთავარი ამოცანაა ამ ერთობის აზრისა და არსის წარმოჩენა.

ეს ამოცანა განსაკუთრებით სასწრაფოა დღეს, რადგან სამი ელემენტის ერთიანობის გაგება, რაც ძველი ეკლესიისთვის თავისთავად ბუნებრივი იყო, ჩვენი დროის ქრისტიანულ აზროვნებაში აღარ არის ბუნებრივი. „სასკოლო ღვთისმეტყველება“ (Schultheologie), რომელიც პატრისტიკულ ტრადიციასთან კავშირის გაწყვეტის შემდეგ დამკვიდრდა, ყველაზე მეტად იგნორირებას უკეთებს ამ კავშირს შეკრებას, ევქარისტიას და ეკლესიას შორის. ხდება ევქარისტიის დამკვიდრება და გაგება როგორც ერთ-ერთი საიდუმლოსი და არა როგორც „შეკრების საიდუმლოსი“, როგორც ამას ჯერ კიდევ მე-5 საუკუნეში დიონისე არეოპაგელი განმარტავდა. გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, რომ ამ „სქოლასტიკურმა“ დოგმატიკამ ევქარისტიის ეკლესიოლოგიური მნიშვნელობა უბრალოდ ვერ დაინახა და ამით ეკლესიის სწავლებაც ეკლესიოლოგიის ევქარისტიული განზომილების შესახებ დაივიწყა.

მოგვიანებით შევეცდებით ღვთისმეტყველების და ევქარისტიის განცალკევებისა და მისი ტრაგიკული შედეგების შესახებ უფრო ამომწურავად ვისაუბროთ. ამჯერად კი აშკარაა, რომ წარმოდგენა ევქარისტიაზე (წირვაზე), როგორც „შეკრების საიდუმლო“-ზე მორწმუნეთა ცხოვრებიდან თანდათანობით გაქრა. ლიტურგიკული სახელმძღვანელოები გვასწავლიან, რომ ევქარისტია მიეკუთვნება „საზოგადო ღვთისმსახურებას“ და მიუთითებენ, რომ ლიტურგია ჩვეულებრივ „მორწმუნეთა კრებულის“ თანდასწრებით იდღესასწაულება. მაგრამ, ეს „მორწმუნეთა შეხვედრა“, ანუ კრებული, აღარ განიხილება, როგორც ევქარისტიის პირველადი სახე. ლიტურგია ვეღარ ხედავს და გრძნობს ევქარისტიაში ეკლესიის უძველეს ფორმას. ლიტურგიკული ღვთისმოშიშება სრულიად ინდივიდუალისტური გახდა. ამის უთვალსაჩინოესი მაგალითია ზიარების მიღების თანამედროვე პრაქტიკა, რომელიც სრულად ექვემდებარება ცალკეული მორწმუნეების „რელიგიურ მოთხოვნილებებს“. არავის, სასულიეროთაგან და საეროთაგან, აღარ ესმის ეს ევქარისტიული ლოცვის სულით: „ჩვენ, ერთი პურიდან და ერთი სასმისიდან მიმღებელნი შეგვაერთე ურთიერთას ძალითა სულითა შენისა წმიდისათა“.

ასე და ამგვარად, ღვთისმოშიშებაშიც და „ეკლესიურობაშიც“ მივიღეთ ევქარისტიის (წირვის) მნიშვნელობის მზარდი და აშკარა „დაკნინება“, სახეზეა ეკლესიის ცხოვრებაში ევქარისტიის თავდაპირველი და მთავარი აზრის უტრირება. შესაბამისად, საჭიროა, რომ ლიტურგიკული ღვთისმეტყველების მიერ ევქარისტიის ყველა განმარტება ამ დაკნინების გადალახვით დაიწყოს. საჭიროა, რომ ლიტურგიკული ღვთისმეტყველება დაუბრუნდეს ევქარისტიის თავდაპირველ გაგებას, როგორც „შეკრების საიდუმლოს“ და, შესაბამისად, „ეკლესიის საიდუმლოს“.

... ლიტურგია (წირვა) არის „შეკრების საიდუმლო“. ქრისტე მოვიდა „იმისთვისაც, რომ ერთად შეეკრიბა ღმერთის გაფანტული შვილები“ (იოანე 11, 52) და დასაბამიდანვე ევქარისტია (წირვა) იყო ქრისტეში და ქრისტეს მიერ შეკრებილი ახალი, საღვთო ერის ერთიანობის ნიშანი და განხორციელება. ჩვენ ღრმად უნდა გავიაზროთ, რომ ეკლესიაში პირადი ლოცვებისთვის კი არ მივდივართ, არამედ რათა „ეკლესიად შევიკრიბოთ“. უნდა გვესმოდეს, რომ ეკლესიის ხილული შენობა სხვას არაფერს ნიშნავს თუ არა სახეს ხელთუქმნელი ტაძრისა. ამიტომაც, „ეკლესიად შეკრება“ სინამდვილეში არის პირველი ლიტურგიკული აქტი და მთელი წირვის საფუძველი. თუ ეს გაუგებარი დარჩა, გაუგებარი დარჩება ყველა დანარჩენიც. როცა მე ვამბობ: „ეკლესიაში მივდივარ“, ეს ნიშნავს, რომ მე მორწმუნეთა კრებულში მივდივარ, რათა მათთან ერთად შევადგინო ეკლესია, რათა ვიყო ის, რაც ჩემი ნათლობის დღეს გავხდი - ქრისტეს სხეულის ნაწილი, ამ სიტყვის სრული და ყოვლისმომცველი გაგებით.

Alexander Schmemann, „Eucharistie, Sakrament des Gottesreiches“ Johannes Verlag Einsiedein, Freiburg 2005

ადამიანის სიდიდე და ღირსება - წმ. ილია მართალი (ჭავჭავაძე)

„ამ წუთისოფელში ადამიანს ბევრი და მრავალსახის საქმე აქვს საკეთებელი, როგორც კერძოდ თავისათვის, ისეც ზოგადად ყველასათვის. სათითაოდ ყველას ერთნაირი დანიშნულება არა აქვს. სათითაოდ ყველას რაიმე დანიშნულება კი უსათუოდ აქვს. მაღალ ზნეობის თვალის წინაშე სიდიდე ადამიანისა დანიშნულების სიდიდეზედ არ არის დამოკიდებული. მრავალგვარია ნიჭიერება, ღონე და მიდრეკილება ადამიანისა. სიდიდე და ღირსება ის არის, ვინ როგორ აურჩია საქმე თავის ნიჭსა და ღონესა, მიდრეკილებასა და ვინ როგორ უძღვება. თვითონ საქმის მეტ-ნაკლებობა აქ არაფერს შუაშია, დიდი და პატარა სულ ერთია, ოღონდ კაცმა იმას მიჰმართოს, იმას ჩაჰჭიდოს ხელი, რაზედაც გული მიუწევს და ნიჭი და უნარი მიუწვდება. უამისოდ ყოველი საქმე მცირეა და ამისით კი ყოველი პატარაც დიდია.“

25 თებერვალი, 1887 წ.

შეურაცხმყოფელია თუ არა ქალისთვის „ნეკნისგან“ შექმნა? - დეკანოზი თამაზ ლომიძე

შევეცდები, რაც შეიძლება მარტივად ავხსნა. „ნეკნისგან“ შექმნას უწოდო „მეორადი სოციალური დაკანონება“, მცდარი და სუბიექტური გაგებაა იმისა, რაც ბიბლიურ ევას შექმნაში იგულისხმება ადამის „ნეკნიდან“.

ჯერ ერთი: მცდარია აზრი, რომ ადამის გასართობად შექმნა ღმერთმა ევა. არა გასართობად, არამედ იმისთვის, რომ ბედნიერები ყოფილიყვნენ და ერთად უფრო საამური ყოფილიყო მათთვის ცხოვრება. დღესაც ასეა ეს: ქალთან ერთად ბედნიერია კაცი და პირიქით ქალიც ბედნიერია თავის კაცთან.

მეორე: „ნეკნი“ არის თარგმანი ძველებრაული სიტყვისა „zela“ რომელიც გვერდს, მთავარ ნაწილს, გულის-გულს ანუ ყველაზე მნიშვნელოვანს გულისხმობს ადამიანში. „ნეკნისგან“ ან „გვერდისგან“ შექმნა სიმბოლოა მხოლოდ იმისა, რომ სამყაროს შექმნის შემდეგ (რომელშიც ადამის მსგავსი არ იყო არცერთი სულდგმული) ღმერთს სურდა ბუნებით ზუსტად მისი მსგავსი არსება შეექმნა და ამიტომაც გვერდი - გულისგული აიღო ამისთვის მამაკაცისგან. ბუნებრივია, რომ იმ დროს, როცა ბიბლიის პირველი წიგნი დაიწერა ადამიანებს თითქმის არ ჰქონდათ წარმოდგენა ანატომიაზე და მწერალს უნდა გამოეყენებინა ისეთი სიტყვა, რაც ყველაზე მეტად ასახავდა ამ მსგავსებას. ანატომიური გაგებით „ნეკნი“ მოგვიანებით დამკვიდრდა თარგმანებშიც (ლათინურ Vulgata-ში) და ადამიანების გონებაშიც. ადრეულ ადამიანებს კი სხვა რამ ესმოდათ ამაში. შესაბამისად, ნეკნისგან შექმნა არ არის შეურცხმყოფელი ქალებისთვის. პირიქით, ეს მხოლოდ იმას ნიშნავს, რომ მამაკაცს და დედაკაცს ერთნაირი ბუნება აქვთ და გენდერული თანასწორობის მომხრეებს ეს უნდა უხაროდეთ კიდეც.

მესამე: თუ ვინმე ეკლესიაში ან ერში ამას თავისი მახინჯი წარმოდგენებისთვის ბოროტად იყენებს, ეს არ ნიშნავს, რომ ეკლესიის სწავლებაა ასეთი. თქვენ უნდა იცოდეთ სწორად და ასწავლოთ სხვებსაც.

წყარო

ქალისა და მამაკაცის თანასწორუფლებიანობა - პროტოპრესვიტერი მარკოზ ტყემალაძე

„აზნაურობითა მით, რომლითა ქრისტემან ჩვენ განგვააზნაურნა, მტკიცედ ჰსდეგით და ნუ კვალად უღელსა მას მონებისასა თავს იღებთ“. (გალ 5.1)

დღესდღეისობით გამწვავებულია საკითხი მდედრობითი სქესის ამაღლებაზე, რაც შეიძლება ქალთა უფლებათა გაფართოებაზე და მამაკაცთა უფლებებთან გათანასწორებაზე. ამ საკითხს დიდი მნიშვნელობა აქვს და მისი გონივრულად ახსნა, განმარტება ბევრს ნათელს მოჰფენს სხვა, ჩვენი ცხოვრების შესახებ დაყენებულ საკითხებსაც. რას თხოულობენ ჩვენი დედები და დანი?! ისინი თავგანწირულად იბრძვიან, რათა მიიღონ მოქალაქეობრივი უფლებანი ისეთივე, როგორიც ეძლევათ მამაკაცებს და ამ უფლებათა ღირსეულად ასრულებისათვის თხოულობენ, მისცენ მათ საშუალება განათლებისა.

ყოველ შეგნებულ ადამიანს აქვს შემჩნეული მამაკაცთა და დედაკაცთა შორის არსებული უთანასწორობა მოქალაქობრივ ცხოვრებაში. რა არის მიზეზი ქალთა ამნაირი დაქვეითებისა, რისთვის გამხდარა კაცი ბატონად ქალისა, რად დაუჩაგრავს იგი? აი საკითხი, რომლის ახსნას ცდილობენ; ცდილობენ გაითვალისწინონ კანონიერება, ან უკანონობა აღნიშნული წესწყობილებისა, ანუ უკეთ რომ ვსთქვათ, უწესობისა და ურიგობისა.

ზოგიერთნი ამტკიცებენ, რომ არ შეიძლება ქალს ისეთივე უფლებები მიენიჭოს, როგორიც კაცს აქვს, რადგან ფიზიკურად უფრო სუსტია და ვერ შეძლებს ერთნაირ მოვალეობის ასრულებას. მაგრამ განა ცოტა არიან ისეთი მამაკაცნი, რომლებიც ქალებზე უფრო სუსტნი არიან აგებულებით, ფიზიკური ძალღონით, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მათ უფლებებს არ ართმევენ. თუმცა ქალი კაცზე უფრო სუსტია აგებულებით, ფიზიკური ძალღონით, მაგრამ სამაგიეროდ უფრო მუყაითია, მომთმენი, ჯაფის ამტანი, ფხიზელი და მოხერხებული მუშაობაში. თუ კაცი მუშაობს დღეში რვა-ცხრა საათს, ქალი-მეოჯახე მთელი დღე ფეხზე ტრიალებს, ფუსფუსებს; თუმცა თითქო არა სჩანს მისი მუშაობა, მაგრამ იმდენი წვრილმანი საქმეებია გასაკეთებელი ოჯახში ყოველდღე, რომ ერთი საათის მოსვენებას, სულის მობრუნებას არ აძლევს დიაცს; ხშირად პურის საჭმელადაც ვერ პოულობს იგი თავისუფალ დროს. ხშირად ცალ ხელში ბავშვი ჰყავს აყვანილი და ცალი ხელით საქმიანობს. რომელი ჯაფა შეედრება შვილოსნობას და ბავშვის მოვლას? რა მოთმინებით არიან ხოლმე აღჭურვილნი დანი მოწყალებისა, როდესაც ისინი უვლიან დაჭრილებს, ავადმყოფებს? რამდენ წვალებას გამოივლიან ხოლმე და როგორ საშიშ მდგომარეობაში აყენებენ თავიანთ თავს, როდესაც უვლიან ათასნაირ გადამდებ სენით ავადმყოფებს? რამდენჯერ სჭირდებათ მათ დღე და ღამის გასწორება? გარდა ამისა, რამდენი კუთხეა დედამიწის ზურგზე, როდესაც მამაკაცები სტოვებენ და ფულის საშოვრად მიდიან ქალაქებში? მაგ: ჩვენში რაჭიდან განა ცოტანი მიდიან სხვა და სხვა ქალაქებში სამუშაოდ? მათ მაგივრობას ვინ ეწევა სოფლად? ვინ ხნავს, ვინ სთესავს, მკის და ლეწავს მოსავალს, თუ არა მათი დედები, ცოლები და დანი? მართალია, საზოგადოდ მამაკაცს მეტი ღონე აქვს, მაგრამ ვის რად უნდა, თუკი ერთსა და იგივე საქმეს კაცზე ნაკლებ ქალი არ გააკეთებს? მგონი, ჩვენ უნდა ვხელმძღვანელობდეთ თუ ვის როგორ და რამდენი საქმის გაკეთება შეუძლია და არა იმით, თუ ვინ მუშაობს, აკეთებს ამ საქმეს. მაგრამ ჩვენ რას ვხედავთ ცხოვრებაში? ერთსა და იმავე საქმისათვის, სამუშაოსათვის, თუ კაცია - მეტს საფასურს მიიღებს, თუ ქალია, ერთი-ორად ნაკლები ეძლევა. ამაზე მეტი უსამართლობა კიდევ იქნება? ახლა მაინც, რაც დრო გადის, უფრო და უფრო ძლიერდება და მატულობს მანქანებზე მუშაობა, რომელსაც ქალი უფრო მსწრაფლად შეასრულებს, ვიდრე კაცი და რისთვის ღებულობდეს პირველი მეორეზე გაცილებით ნაკლებ სასყიდელს?

ზოგნი ამბობენ, ქალი კაცზე უფრო სუსტია გონებით, ჭკუით და ამიტომ არ შეიძლება, ერთნაირი უფლებებით აღიჭურვოსო. იყო ისეთი დროც, როდესაც სჯა-ბაასი ჰქონდათ: ერთნაირი სული აქვთ მამაკაცებს და დედაკაცებს თუ არაო? ახლა სამარცხვინოთაც უნდა მიგვაჩნდეს ასეთი კითხვის დასმა. რას ვამჩნევთ, რას ვხედავთ ჩვენ ცხოვრებაში? ნუთუ ყველა მამაკაცი ჭკუიანები არიან? რამოდენი არიან მათში მოკლე ჭკუის პატრონნი, მაგრამ არავის მათთვის უფლებები არ წაურთმევია. ზოგიერთი სახელმწიფო კანონებით ქალები გათანასწორებულნი, ე.ი. დადარებულნი არიან მცირე წლოვანებთან და ჭკუაშერყეულ კაცებთან. ნუთუ მართლა მცირე წლოვანებზე და სულელებზე მეტი ჭკუა-გონება არა აქვთ დედაკაცებს? რა არის მიზეზი ასეთი დამცირებისა? ყოველი შეხედულება ქალზე წარმოსდგება იქიდგან, რომ ქალები აქამომდე ვერ იღებდნენ ისეთ განათლებას, როგორც კაცები განათლებული გაუნათლებელზე, რომ გონებით, აზროვნებით მაღლა იდგეს, ვის რად უნდა გაუკვირდეს? ვაჟი, წამოიზრდება თუ არა, მამა მაშინვე ცდას შეუდგება სწავლა-განათლება მიაღებინოს, ქალის შესახებ კი დიდად თავს არ იწუხებენ და არ იმტვრევენ. საჭიროდ მხოლოდ ქალისათვის მიაჩნიათ მხოლოდ ხელსაქმობა, ჭრა-კერვა და ოჯახობა. ახლა კი, როდესაც თანდათან შეიგნეს, რომ ქალისთვის სწავლა-განათლება ისევე საჭიროა, როგორც კაცისათვის, რას ვხედავთ? სასწავლებელში განა ნაკლებ სწავლობენ ქალები? სრულებითაც არა. რამდენი მათგანი ამთავრებს საშუალო სასწავლებელს საუკეთესო მოწაფედ და მაღალ სასწავლებელში წარჩინებულად ამთავრებს სწავლის დარგს? რამდენი გამოჩენილი მწერალი ქალი მოღვაწეობს ამ უკანასკნელ დროს, რამდენი ექიმი და ვექილი? რით ჩამორჩებიან ისინი ნასწავლ კაცებს? მასწავლებელი ქალი რამდენად გაცილებით უკეთ ასწავლის, ვიდრე კაცი მასწავლებელი? დედამიწის ზურგზე რამდენმა ქალმა გაითქვა სახელი, როგორც სახელმწიფოს მმართველმა და მქადაგებელმა? არა ერთი და ორი სახელგანთქმული და ნასწავლი მქადაგებლები მოწმობენ, რომ მათ მიაღწიეს თავიანთ მდგომარეობამდე განვითარებული დედების წყალობით. რასაკვირველია, განათლებულ, აღმზრდელ დედას შეუძლია, რიგიანად შვილის აღზრდა, თორემ გაუნათლებელმა რა უნდა ჰქნას? რაც არ მიგიბარებია, რა უნდა მოსთხოვო? ქალები რომ განათლებულები იყვნენ, მათ რომ გზა არ ჰქონდეთ შეკრული და კაცებსავით შეეძლოთ ყოველ ასპარეზზე მოქმედება და მუშაობა, რამდენად წინ წაიწევდა საზოგადოდ კაცობრიობა და კერძოდ, რამდენად დააღწევდა ქალი თავს იმ არასანუგეშო მდგომარეობას, რომელშიაც ის ახლა იმყოფება?

ვიძახით, ქრისტიანები ვართო! ქრისტეს სწავლას კი არ გვინდა ვუგდოთ ყური. მაცხოვარი რას ამბობს? თანასწორად ხდის ის დედაკაცს და მამაკაცთან, თუ ჩვენსავით მის დანიშნულებას შვილების მოვლაში და მეოჯახეობაში ხედავს? არა. როგორც კი გამოცხადდა საქადაგებლად, ყველას განურჩევლად სქესისა, დაუსახა ერთი და იგივე მიზანი ცხოვრებისა: „იყვენით თქვენ სრულ, ვითარცა მამა თქვენი ზეცათა სრულ არს.“ „ეძიებდეთ პირველად სასუფეველსა ღრმთისასა და სიმართლესა მისსა და ესე ყოველი შეგეძინოს თქვენ.“ თავის ქადაგებების დროს ის არავითარ უპირატესობას არ აძლევდა მამაკაცს დედაკაცზე, ერთნაირად მიაჩნდა ისინი და თუ მამაკაცს, ღვთის ნების აღმასრულებელს, უწოდებდა ძმათ თვისად, დედაკაცს სახავდა დედად და დად თვისად (მათ. 12,50). თუ იესო ქრისტემდინ ქალს, როგორც სუსტი აგებულებისას, დაბლა აყენებდნენ, მაცხოვარმა ეს უკანონოდ ჩათვალა და საზოგადოდ, მამაკაცია თუ დედაკაცი, მისი სხეული უძლურად გამოაცხადა და ადამიანში უპირატესობა სულიერ ძალას მიანიჭა, სულს მისცა. მხოლოდ სულიერი ძალით შეუძლია ადამიანს მიაღწიოს ზემოაღნიშნულ მიზანსო. „იღვიძებდით და ილოცვიდით, რათა არა შეხვიდეთ განსაცდელსა. სული გულს მოდგინე არს ხოლო ხორცი უძლურ“ (მარ.14,5). „ღმერთი სულ არს და თაყვანისმცემელი მისთა სულითა და ჭეშმარიტებითა თანა აძს თაყვანისცემა,“ - სთქვა მაცხოვარმა. კერძოდ, უფრო გარკვევით გამოხატა მაცხოვარმა თავისი შეხედულება დედაკაცზე, მის უმთავრეს დანიშნულებაზე შემდეგი სიტყვებით: „მართა, მართა! ჰზრუნავ და შფოთ ხარ მრავლისათვის, აქა ერთისა არს საკმარ, ხოლო მარიამ კეთილი ნაწილი გამოირჩია, რომელი არასადა მოეღოს მას.“ რა გამოარჩია მარიამმა? მან უპირატესობა მისცა იესო ქრისტეს სწავლის, მოძღვრების მოსმენას, სულიერ საჭმლის მოპოვებას, მართა კი ზრუნავდა, როგორმე მოემზადებინა საჭმელი სხეულისათვის. მაცხოვარმა კი ამცნო ქალს, რომ ყოველდღიურ, წუთიერ და წვრილმანი საქმეებისათვის არ მოენდომებინა თვისი დღენი, არამედ უმეტესი მდგომარეობა მიექცია სულიერ განვითარებისათვის.

უფალმა მოსთხოვა მოწაფეებს, გამოეცვალათ შეხედულება დედაკაცზე, არ მიეჩნიათ იგი იარაღად მხოლოდ ერთ, კაცობრიობის გამრავლებისთვის და კაცთა ვნებათა დაკმაყოფილებისათვის. „ყოველი, რომელი ჰხედვიდეს დედაკაცსა გულისთქმად მას, მუნვე იმრუშა მისთანა გულსა შინა თვისსა“ (მათ. 5,28). ამნაირი შეხედულება დედაკაცზე იყო სრულებით ახალი და არ ეთანხმებოდა მაშინდელ საზოგადოებაში დამყარებულ აზრს, მიმართულებას, და თუ მოწაფეები წინ აღუდგნენ თავის მასწავლებელს დედაკაცთან საუბრებისა გამართვისათვის, ეს მოხდა მხოლოდ მისდამი პატივის გამო; არ უნდოდათ, მისთვის ეწყენინებიათ. როდესაც ცოლი გააჯავრებდა რითიმე ქმარს, მეორე პირველს ცემა-ტყეპით ისტუმრებდა სახლიდან და სულ უბრალო მიზეზი იყო ხოლმე საკმარისი, რომ სამუდამოდაც მოეშორებია თავიდან. მაცხოვარმა დაჰგმო ასეთი უსამართლობა და სთქვა: „რომელმან განუტევოს ცოლი თვისი, თვინიერ სიძვისა და სხვა შეირთოს, იმრუშებს და რომელმან განტევებული შეირთოს, იგიც იმრუშებს.“ ამ სიტყვებმა დააფიქრა მოწაფეები, პირველად ესმოდათ ასეთი დიდი მოვალეობა ქმრისა ცოლის შესახებ და უპასუხა: “უკეთუ ესოდენი ბრალი არს კაცისა დედაკაცისა თანა, არა შეჰგავს ქორწინება“ (მათ.19,10), ე.ი. თუ ასეთი დიდი მოვალეობა აწევს ქმარს თვისი ცოლის შესახებ, უმჯობესია, სულ არ შეირთოს იგი. მაშინ იესო ქრისტემ საბოლოოდ უარყო მაშინდელი კაცობრიობის შეხედულება დედაკაცზე, ვითომც იგი იყოს შექმნილი მისთვის, რომ უსათუოდ ვისიმე მეუღლე გახდეს, ვითომც მას სხვა არავითარი დანიშნულება არა ჰქონდეს და სთქვა: „არა ყოველთა დაიტიონ სიტყვა ეგე, არამედ რომელთა მიცემულ არს დატევნად, დაიტიენ“, ე.ი. მამაკაცმა და დედაკაცმა რომ თავიანთი უმთავრესი დანიშნულება აღასრულონ, სრულებითაც არ არის საჭირო უსათუოდ დაქორწინდნენ; ვისაც კი აქვს შეძლება დათმენისა, უკეთესია, იცხოვრონ ერთმანეთში, როგორც ძმანი და დანი; ამნაირ სულიერ კავშირს უფრო მაღლა აყენებდა და აფასებდა მაცხოვარი.

„ვითარცა იგი თქვენ გნებავს, რათა გიყონ კაცთა, და თქვენცა ეგრეთვე მსგავსად უარყოფდით მათ“. „მითვე საწყაულით, რომლითა მიუწყოთ, კვალად მოგეწყოს თქვენ“ (ლუკ. 6, 31,38), სთქვა იესო ქრისტემ და ამით ამცნო კაცებს, რომ ისე მოპყრობოდნენ სხვებს აგრეთვე ქალებს, იმ საზომავით გაეზომათ მათი დანიშნულება, რა საზომითაც უნდოდათ მათი ყოფა-ქცევა სხვებს და აგრეთვე ქალებსაც გაეზომათ, დაეფასებინათ, აეწონ-დაეწონათ. მაცხოვრის აზრით, ქალია თუ კაცი, ერთნაირად ვალდებულნი არიან, ზნეობით მაღლა იდგნენ, კეთილ საქმეს მისდიონ და ბოროტებას ერიდონ. როგორც კაცისათვის, ისე ქალისათვის მოსაწონი არ არის, არამედ საძრახისია ყოველივე უკანონო მოქცევა და შესაფერისი სასჯელი მოელის მას. როდესაც მწიგნობრებმა და ფარისევლებმა მიიყვანეს იესო ქრისტესთან მემრუშე დედაკაცი და უნდოდათ, მას დაესაჯა იგი, მაცხოვარმა უთხრა: „ვინც თქვენთაგანი უცოდველია, პირველად იმან ესროლოს ქვა“, ყველანი სათითაოდ გაიპარნენ, იგრძნეს რა, რომ არც ერთი მათგანი არ იყო უცოდველი. რომელიმე ცუდ ყოფაქცევისათვის დედაკაცებს დიდ სასჯელს აყენებდნენ, მამაკაცები კი თავისუფლანი იყვნენ და იგივე დანაშაულობა ცოდვად არ ეთვლებათ. აბა ქალები გაუთანასწორდნენ კაცებს, ცოლებმა მიიღონ ქმრებთან თანასწორი უფლებები, მაშინ ვნახავთ, როგორ ომს გამოუცხადებენ, როგორ წინააღმდეგობას გაუწევენ ქალები კაცებს და ბევრს მათგანს გადააჩვევენ ცუდ ჩვეულებას, რომელთა შედეგი მხოლოდ ერთადერთი წვა და დაგვაა ოჯახისა. ავიღოთ, მაგ: მემთვრალეობა. ვინ არ იცის, რომ ეს სენი ღუპავს ათასობით ოჯახებს. გამწარებული ცხოვრებაა იმ ოჯახში, სადაც მამა სახლისა ამ სენით არის შეპყრობილი. ბევრჯერ ცოლ-შვილნი მშიერ მწყურვალნი, დახეულ-დაგლეჯილნი, გულხელდაკრეფილნი, თვალცრემლიანნი დაეხეტებიან ქუჩა-ქუჩა, რადგან პატრონნი, მარჩენელნი უკანასკნელ გროშს აღარ უტოვებენ მათ და მთელ თავიანთ მონაგებს ლოთობაში აქრობენ. მაშინ ამ სენს ბოლო მოეღება. მრავალნი კიდევ სხვანი ნაკლნი მამაკაცთა აღმოიფხვრებიან.

როგორც სიცოცხლის დროს, ისე სიკვდილის შემდეგ, მკვდრეთით აღდგომილმა მაცხოვარმა ვინ გახადა ღირსი პირველად მოწამედ ამ საკვირველ მოქმედებისა - მკვდრეთით აღდგომისა, თუ არა დედები? პირველად, ყველაზე უადრეს, მანდილოსნებმა გაიგეს იესო ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომა; პირველად მათ გამოეცხადა მკვდრეთით აღდგომილი. შემდეგ, ქრისტეს სწავლის გავრცელებაში, პირველ ქრისტიანეთა საზოგადოებათა დაწესებაში და მოწყობაში დედაკაცებს არანაკლები ღვაწლი მიუძღვით კაცებთან შედარებით. ზოგნი ამათგანი წინასწარმეტყველნი იყვნენ, მაგ; დანი ფილიპესი, ზოგნი მქადაგებელნი, მოციქულად წოდებულნი, მაგ: პირველმოწამე თეკლე. არ არის ხალხი, რომლის სარწმუნოებისათვის წამებულთა რიცხვში არ იყვნენ ქალები. ვინ გაავრცელა ჩვენში ქრისტიანობა? ვინ განანათლა ჩვენი ქვეყანა? წმ. მოციქულთა სწორმა ნინომ, რომელსაც ეჭირა ხელში ვაზის ჯვარი, თმით შეკრულ-შემკობილი, და ისე შემოიარა ქართლ-კახეთი ქრისტეს სწავლის გასავრცელებლად და რომლის თაყვანისსაცემლად ჩვენ დღეს აქ შევკრებილვართ.

ამბობენ ზოგიერთნი, მაცხოვარს არავინ ქალთაგანი საქადაგებლად, მის სწავლა-მოძღვრების გასავრცელებლად არ გაუგზავნიაო. მართალია, იესო ქრისტესაგან გაგზავნილ მოციქულთა შორის არ ყოფილან დედები, მაგრამ ეს აიხსნება იმ გარემოებით, რომ საზოგადოება მაშინდელი არ მიიღებდა მათ. ებრაელები ისე ამცირებდნენ დედაკაცის ღირსებას, რომ ელიაზარმა წარმოსთქვა: „უმჯობესია დასწვას კაცმა სჯული, ვინემ იგი მისცეს დედაკაცსო.“ ამნაირ შეხედულებას უწევდა ანგარიშს მაცხოვარი, რომ დედაკაცები არ გაგზავნა საქადაგებლად. თუმცა, ვიცით ჩვენ, რომ სამარიტელმა ქალმა მთელი ქალაქი მოიყვანა მასთან და მენელსაცხებელნი გახდნენ მოციქულთა მოციქულებად.

და თუ ახლა ჩვენ ვერ ვხედავთ ამნაირ ქალთა ღირსებათა დაფასებას, ვისი ბრალია? ჩვენი. ჩვენ არ გვინდა, გაუგონოთ იმას, ვინც საქადაგებლად გამოცხადებისთანავე მიმართა ყველას, განურჩევლად სქესისა, შემდეგი სიტყვებით: „მოვედით ჩემდა ყოველნი მაშვრალნი ტვირთ-მძიმენი და მე განგისვენო თქვენ,“ და არ გვსურს „მტკიცედ ვიდგეთ იმ აზნაურებითა, რომლითაც მან (ქრისტემან) განგვააზნაურა ჩვენ და კვალად თავს ვიდებთ უღელსა მას მონებისასა“ (გალ. 5,1). ამინ!

1859-1937 წ.

წყარო: ხმა მწყემსისა, დეკანოზი მარკოზ ტყემალაძე; 2012.

მამაკაცებმა გავიხსენოთ ვალდებულება ცოლის წინაშე! - დეკანოზი თამაზ ლომიძე

ახლა ეკლესიამ სასწრაფოდ, უფრო მეტი სიმკაცრით და კატეგორიულობით, ყოველდღიურად უნდა დაიწყოს მამაკაცების ქრისტიანული მოვალეობის ქადაგება ცოლისა და ოჯახის წინაშე. ახლა საჭიროა, რომ ეკლესიამ ძალიან ხმამაღლა, მკაცრად და კონკრეტულად შეახსენოს კაცებს თუ რას ნიშნავს, იყო ქმარი, რას ნიშნავს ოჯახის შექმნა, რას ნიშნავს იყო მამა, რას ნიშნავს იყო ოჯახის თავი, თუნდაც, როგორ უნდა მოიქცეს ქრისტიანი მამაკაცი თუ მეუღლეს აღარ უნდა მასთან ერთად ცხოვრება!

ჯვრისწერის დროს ყველა წყვილს ხმამაღლა უკითხავენ (სამწუხაროდ უმრავლესობა არ უსმენს და არ აინტერესებს) პავლე მოციქულის სიტყვებს: როგორც ქრისტეა ეკლესიის თავი, ისევეა კაცი ცოლის თავი. მაგრამ, დაფიქრდით: რატომ არის ქრისტე ეკლესიის თავი? იმიტომ, რომ მას კი არ ემსახურებოდა მისი ეკლესია, არამედ ქრისტე თვითონ ემსახურა თავის ეკლესიას და თვით სიკვდილამდე თავი გაწირა მისთვის. ასევე მამაკაციც მხოლოდ მაშინ არის ცოლის თავი თუ მთელი თავისი არსებით და ყველაფრით, რითაც შეუძლია, ემსახურება და თავს სწირავს მეუღლეს და მის ბედნიერებას.

„თითოეულმა თქვენთაგანმა ისე შეიყვარეთ ცოლი, როგორც საკუთარი თავი.“ (ეფესელთა 5, 32)

წყარო

კერპს გულში ადგილს ნუ მიუჩენთ - წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

სულიერი მოძღვარი ჯერ ზეციურ სიძეს უნდა ჰმსახურობდეს, ადამიანთა სულები მას უნდა დაუახლოვოს და არა საკუთარ თავს, უნდა აუწყოს ყველას ქრისტეს უსაზღვრო, ენით აუწერელი სილამაზე, სახიერება და სიკეთე, რათა მათ შეიყვარონ იესო ქრისტე, ჭეშმარიტად ღირსი სიყვარულისა, ხოლო მოძღვარმა დიდი და მდაბალი იოანე ნათლისმცემლის მსგავსად გზა იესო ქრისტეს უნდა დაუთმოს, თავი დაიმდაბლოს მოწაფეთა წინაშე, რათა ამგვარი თავისდამცირებით სრულყოს ისინი სულიერად. რამეთუ, ვიდრე მოწაფეებში ხორციელი გრძნობა სჭარბობს, მოძღვარს განადიდებენ. სულიერად ამაღლებულნი კი, უწინარეს ყოვლისა, განადიდებენ ქრისტეს, ხოლო მოძღვარში, მხოლოდ ღმრთის ერთგულ მსახურს ჭვრეტენ. მიკერძოებას ნუ გამოიჩენ მოძღვრის მიმართ, მრავალმა ეს გაფრთხილება ყურად არ იღო და მოძღვართან ერთად ეშმაკის მახეში გაება. მოძღვრის რჩევა-დარიგების აღსრულება და მორჩილება სათნოა ღვთისათვის, ვიდრე მიკერძოებაში არ გადაიზრდება. მიკერძოების გამო ზოგჯერ საყვარელ ადამიანს კერპად გაიხდიან, კერპისადმი შეწირული მსხვერპლი ღმერთს განარისხებს და ასე გადის ცხოვრების დღენი, წყალშია ჩაყრილი კეთილი საქმენი, მათი კეთილსურნელება ქარს მიაქვს და სიმყრალით ქარწყლდება. ამიტომ, კერპს გულში ადგილს ნუ მიუჩენთ.

შინაგანი სასუფეველი - მიტროპოლიტი კალისტე უეარი

„ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“ (მათე 5:8). ღმერთის ხატებად შექმნილი ადამიანი ღვთაებრივის სარკეა. მან იცის ღმერთი საკუთარი თავის შეცნობით: როდესაც საკუთარ თავს უღრმავდება, ის ხედავს თუ როგორ აირეკლება ღმერთი მისი საკუთარი გულის სიწმინდეში. ადამიანის ღმერთის ხატებად შექმნის დოგმატი ნიშნავს, რომ თითოეულ პიროვნებაში, მის უჭეშმარიტეს და უშინაგანეს „მე“-ში, რასაც ხშირად „გულის სიღრმეს“ ან „სულის ფსკერს“ უწოდებენ, არის შემოქმედთან შეხვედრისა და ერთობის ადგილი. „სასუფეველი ღმრთისაჲ შორის თქუენსა არს“ (ლუკა 17:21).

შინაგანი სასუფევლის ამგვარი ძიება ერთ-ერთი უმთავრესი თემაა ეკლესიის მამების ნაწერებში. „ყოველგვარ ცოდნას შორის უდიდესია საკუთარი თავის ცოდნა, რადგან ვინც შეიცნობს საკუთარ თავს, მას ეცოდინება ღმერთიც და მისი მსგავსი გახდება“ - წერს წმ. კლიმენტი ალექსანდრიელი. წმ. ბასილი დიდი კი წერს: „როდესაც ინტელექტი არ არის დაფანტული გარშემომყოფ საგნებში და მთელს გარესამყაროში გრძნობების საშუალებით, ის ბრუნდება საკუთარ თავში და ამაღლდება ღმერთამდე“. „ვინც თავის თავს შეიცნობს, მან ყველაფერი იცის“ - წერს წმ. ისააკ ასური, სხვაგან კი წერს: „გქონდეს მშვიდობა საკუთარ სულში და მაშინ ცასა და დედამიწას მშვიდობა ექნებათ შენთან. გულსმოდგინედ გამოიძიე შენში არსებული საგანძური და დაინახავ იმას, რაც ზეცაშია, რადგან ორივე მათგანს მხოლოდ ერთი შესასვლელი აქვს. კიბე, რომელსაც სასუფეველში აჰყავხარ შენს სულშია დამალული. გაექეცი ცოდვას, ჩაუღრმავდი შენს თავს და საკუთარ სულში აღმოაჩენ ზეცაში ასასვლელ კიბეს“.

ამ გამონათქვამებს შეგვიძლია დავუმატოთ ჩვენი თანამედროვეს, თომას მერტონის მოწმობაც: „ჩვენი არსების ცენტრში არის არარსობის წერტილი, რომელსაც ცოდვა და ილუზია არ შეხებია, ეს არის წმინდა ჭეშმარიტების წერტილი ანუ ნაპერწკალი, რომელიც მთლიანად ღმერთს ეკუთვნის და არასოდეს არ არის ჩვენს განკარგულებაში, რომლითაც ღმერთი ჩვენს ცხოვრებას განაგებს და მიუწვდომელია ჩვენი გონების წარმოსახვისა და ნების უხეშობისათვის. ეს პატარა წერტილი არარსობისა და აბსოლუტური სიგლახაკისა, არის ღმერთის წმინდა დიდება ჩვენში. შეიძლება ვთქვათ, რომ ეს არის ღმერთის სახელი დაწერილი ჩვენში, როგორც ჩვენი სიგლახაკე, უპოვარება, ღმერთზე დამოკიდებულება და მისი შვილება. ეს წერტილი წმინდა ბრილიანტივითაა, რომელიც ზეცის უხილავი ნათლით ბრწყინავს. ის ყველაშია და მისი დანახვა რომ შეგვეძლოს დავინახავდით სინათლის მილიარდობით წერტილს, რომლებიც იკრიბებიან მზის ბრწყინვალებაში და სრულიად ფანტავენ ცხოვრების სიბნელესა და სისასტიკეს... ზეცის კარიბჭე ყველგანაა“.

„გაექეცი ცოდვას“ - დაჟინებით იმეორებს წმ. ისააკ ასური და ეს სიტყვები განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია. თუ გვინდა ჩვენში ღმერთის სახე აირეკლოს, სარკე სუფთა უნდა იყოს. სინანულის გარეშე შეუძლებელია საკუთარი თავის შეცნობა და შინაგანი სასუფევლის აღმოჩენა. როდესაც მეუბნებიან „დაბრუნდი საკუთარ თავში, შეიცანი თავი შენი“, აუცილებლად უნდა გამოვიკვლიო: რომელი „მე“ უნდა აღმოვაჩინო? რა არის ჩემი ჭეშმარიტი „მე“? ფსიქოანალიზი გვიხსნის „მე“-ს ისეთ სახეობას, რომელსაც ხშირად არა „სასუფეველში მიმავალ“, არამედ იმ კიბისაკენ მივყავართ, რომელიც შლამიან და გველებით მოფუთფუთე სარდაფში ჩადის. „შეიცან თავი შენი“ ნიშნავს შეიცანი შენი თავი, როგორც ღმერთის მიერ შემქნილი და მასზე დამოკიდებული, შეიცანი შენი თავი ღმერთში“.

მართლმადიდებლური ასკეტური ტრადიციის თანახმად, ხაზი უნდა გავუსვათ იმას, რომ ჩვენს ჭეშმარიტ „მე“-ს, რომელიც „ღმერთის ხატებაა“ მხოლოდ მაშინ აღმოვაჩენთ, როდესაც მოვაკვდინებთ ჩვენს ცრუ და დაცემულ „მე“-ს. „რომელმან წარიწყმიდოს სული თვისი ჩემთვის, მან პოოს იგი“ (მათე 16:25): მხოლოდ ის, ვინც ხედავს თავის ცრუ „მე“-ს, როგორიც ის სინამდვილეშია და უარყოფს მას, შესძლებს გაარჩიოს თუ რომელია მისი ჭეშმარიტი „მე“, რომელსაც ღმერთი ხედავს. წმ. ბარსანუფი ხაზს უსვამს ცრუ  და ჭეშმარიტ „მე“-ს შორის განსხვავებას და წერს: “დაივიწყე შენი თავი და შეიცანი იგი“.

ვის სჭირდება მაცხოვარი? - პროფესორი ალექსი ოსიპოვი

რა არის ქრისტიანობა? - ეს საკითხი ჩვენს დროში მეტად აქტუალურია.

მაინც რაში მდგომარეობს ქრისტიანობის არსი?

ამაზე მარტივად პასუხი ასე შეიძლება გაიცეს: ქრისტიანობის არსი მდგომარეობს არა უბრალოდ ქრისტეს აღმსარებლობაში, არამედ ქრისტეს, როგორც კაცობრიობის მხსნელის აღიარებაში. მოდი განვმარტოთ ეს. ამისთვის უნდა გამოვყოთ 2 მომენტი: I - ქრისტე, როგორც კაცობრიობის მხსნელი და II - რისგან უნდა იხსნას ქრისტემ კაცობრიობა.

ქრისტიანობა ამტკიცებს, ერთი შეხედვით, ორ ურთიერთგამომრიცხავ მოსაზრებას, რომელთაც, ჩვენდა სამწუხაროდ, არ იღებს სეკულარული, ანუ მაღალი საზოგადოება. ამ მოსაზრებათაგან პირველია ის, რომ ჩვენ ვიმყოფებით არანორმალურ მდგომარეობაში. ქრისტიანობა გვასწავლის, რომ ცოდვის ჩადენის შემდეგ დაირღვა ადამიანის მთლიანობა. გონებამ, გულმა და სხეულმა ცალ-ცალკე დამოუკიდებლობა მოიპოვეს, ავტონომიური გახდნენ, გაუჩნდათ საკუთარი ნება და მათ შორის დაიწყო წინააღმდეგობა, ნამდვილი ბრძოლა, ადამიანი ამოვარდა თავისი კალაპოტიდან, ნორმალური მდგომარეობიდან. ამის დასტურია კაცობრიობის ისტორია და ადამიანთა პირადი გამოცდილება.

მაინც რაზე მეტყველებს კაცობრიობის ისტორია?

მთელი თავისი არსებობის მანძილზე კაცობრიობა მუდამ ისწრაფის ბედნიერების, მშვიდობის, სიკეთისა და წესრიგისაკენ. სინამდვილეში კი რა ხდება?!

ომები, ძალადობა, უსამართლობა, ჩაგვრა, ექსპლუატაცია და ა.შ. ასეთი მოვლენებით სავსეა ისტორია. ამის ილუსტრირებას კარგად ახდენს უძველესი ლიტერატურა ბიბლიის ჩათვლით. განა შემაძრწუნებელი არ არის ის ფაქტი, რომ კაცობრიობა, რომელიც მთელი თავისი არსებობის მანძილზე ისწრაფის სიკეთის, ქველმოქმედებისა და ბედნიერებისაკენ, თვითონვე რომ ირჩევს ისეთ გზას, რომელიც კიდევ უფრო ამძიმებს ცხოვრებისეულ პრობლემებს. დღეისათვის ჩვენ უკვე მივაღწიეთ ზღვარს და მივხვდით, რომ კაცობრიობა კატასტროფის წინაშე დგას. ავიღოთ თუნდაც ერთი პრობლემა - ეკოლოგია. ამ პრობლემამ დღეს მთელი მსოფლიო მოიცვა.

რის შედეგად წარმოიქმნა იგი?

ადამიანთა გონებრივი მოღვაწეობის, მათი ინტერესებისა და სხვადასხვა მისწრაფებათა შედეგად!

რაზე მეტყველებს ეს?

ადამიანი ნორმალური და ჯანსაღი არსება რომ ყოფილიყო, მისი გონება - საღი და უზადო, ხოლო გული - სათნო და კეთილი, მივიდოდა ამ მდგომარეობამდე?!

რა თქმა უნდა, არა!

ადამიანთა ცივილიზაციის ისტორია, მართლაც, ერთ-ერთი ძლიერი არგუმენტია იმის დასამოწმებლად, რაც ქრისტიანობისათვის ურყევი ჭეშმარიტებაა. ეს ჭეშმარიტება კი ღაღადებს, რომ ჩვენ, ადამიანები, ვიმყოფებით პირველადი ცოდვის ქვეშ; დასნეულებულები და შებილწულნი ვართ. ეს, რაც შეეხება კაცობრიობის ისტორიას.

ახლა კი გადავხედოთ ადამიანთა პირად გამოცდილებას. განა ვინმეს შეუძლია თქვას, რომ თავისი ცხოვრებითა და ქცევით შეესაბამება იმ იდეალს, რომელიც თავად დაუსახავს?! ცხოვრობს რომელიმე ჩვენგანი იმ იდეალის შესაბამისად?!

ამ კითხვაზე დადებითი პასუხის გაცემას ძნელად თუ ვინმე შესძლებს. უმეტეს შემთხვევაში აქ მეორდება ის ისტორია, როცა იესო ქრისტეს მიმართვაზე - ვინც უცოდველია, პირველმა ესროლოსო მეძავს ქვა, ვერც ერთმა ფარისეველმა ვერ გაბედა ქვის სროლა, რადგან არცერთი მათგანი არ იყო უცოდველი.

დიახ, სწორედ ასე ხდება!

როგოც ვნახეთ, ეს ორი არგუმენტი ნათლად ადასტურებს, რომ ადამიანი არანორმალურ მდგომარეობაში იმყოფება, რომ მას დაზიანებული აქვს სული და გული. ჩვენ აქ ვგულისხმობთ ისეთ გულს, რომელიც არა მარტო იმ ხუთი გრძნობის მომცველია, რომელსაც სეკულარული ფსიქოლოგია სცნობს, არამედ გულს, რომელმაც დაკარგა სიყვარული, თანაგრძნობა, მოწყალება, მორჩილება, სიხარული... დიახ, სიხარულიც კი...

წარმოდგინეთ რა უბედურ დღეში ვართ!!!

ჩვენს ორგანიზმში ყველაფერმა დამოუკიდებლობა შეიძინა, ყველაფერი ერთმანეთს ებრძვის: სულს ერთი სურვილი აქვს, გული მეორეს კარნახობს, სხეული კი სულ სხვას ითხოვს. ადამიანში დაირღვა მთლიანობა და დასნეულდა.

მაგრამ ყველაზე შემაძრწუნებელი და გასაოცარი ისაა, რომ, ადამიანი ვერ აღიქვამს ამ მდგომარეობას, ვერ ხედავს საკუთარ თავს. სწორედ ეს სიბრმავეა ყველა ადამიანური, ყველა პირადი და სოციალური, საერთაშორისო, ან თუ გნებავთ, სამყაროსეული უბედურების საფუძველი.

საერთოდ, ადამიანსა და მის გარემომცველს სამყაროს შორის არსებობს არა მხოლოდ ეკოლოგიური, არამედ უფრო ღრმა კავშირი: კავშირი ზნეობრივ-ფსიქოლოგიურ და ბიოლოგიურ სამყაროს შორის. აი, ამას ამტკიცებს ქრისტიანობა.

მაგრამ რას ფიქრობს ამის შესახებ ადამიანი?

- თუ ეს ასეა, - ფიქრობს იგი, - გამოდის, რომ მე ცუდი ვარ! ამის აღიარება კი მას ძალიან ეძნელება... თუმცა ზოგჯერ ხდება, რომ ადამიანი აღიარებს ამას და მაშინ, სასოწარკვეთილი ცდილობს თვითმკვლელობით დააღწიოს თავი ამ მდგომარეობას, რადგან მისთვის ტრაგედია ხდება ისეთი რომ არ აღმოჩნდა, როგორიც მთელი ცხოვრება ეგონა თავი. ამიტომ ადამიანები, ჩვეულებისამებრ, არ იღებენ ამ ქრისტიანულ მტკიცებას.

მაქსიმ გორკი სიტყვებით: ადამიანი! როგორ ამაყად ჟღერსო ეს სიტყვა, - თავისდა უნებურად, ისე რომ წარმოდგენაც არ ჰქონდა, დაემოწმა მაკარი ეგვიპტელის აზრს, რომელიც ამბობს:

- არც ზეცაში და არც დედამიწაზე არ მოიძებნება ადამიანის სულზე მშვენიერი რაიმე!

მაგრამ ადამიანს თავისი ღირსების ისეთი გრძნობაც გააჩნია, რასაც სიამაყე ჰქვია. აქედან გამომდინარე მას თავის თავზე უდიდესი წარმოდგენა აქვს. სწორედ ამიტომ ამბობდა X საუკნის მოღვაწე სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი:

- მთელი კაცობრიობა უდიდეს ხიბლში იმყოფებაო. და იქვე დასძენდა: კაცობრიობის ყველაზე საშინელ სენს სწორედ ეს სიბრმავე წარმოადგენსო.

ამ სიბრმავის გამო არ იღებენ ქრისტიანულ სწავლებას ადამიანის დაზიანებული ბუნების შესახებ. აი, ამდენადაა დაბრმავებული ადამიანი!

მაგრამ ქრისტიანობა მარტო ამას რომ ასწავლიდეს, საშინელ პესიმისტურ სურათს მივიღებდით და მაშინ იგი, როგორც რელიგია, არც იქნებოდა სრულყოფილი.

პარადოქსია, მაგრამ ქრისტიანობა გამოთქვამს სრულიად საწინააღმდეგო აზრსაც: ადამიანი თავისი ბუნებით ღვთის მსგავსი არსებაა. იგი მას უწოდებს უცხოობაში გადახვეწილ უფლისწულს, რომელსაც მიუტოვებია მამის სახლი და ახლა, ქრისტიანული მოსაზრებით, განსაცდელში, სიღატაკეშია ჩავარდნილი. ადამიანი თავისი ბუნებით პირუტყვი ან დაპროგრამებული რობოტი როდია. იგი ღვთის ხატებაა, იმდენად მშვენიერი, რომ მაკარი ეგვიპტელი მას ასე აფასებს:

- არც ზეცაში და არც დედამიწაზე, არ მოიპოვება ადამიანის სულზე მშვენიერი რამ!

გასაოცარი სიტყვებია! მამა მაკარის სიტყვიდან სჩანს, რომ თვით ანგელოზებიც ვერ უტოლდებიან ადამიანი სულის მშვენიერებას. მაგრამ დაგვეთანხმებიან კი ამაში ისინი, რომლებიც ხმამაღლა აცხადებენ:

- ადამიანი! რა ამაყად ჟღერს ეს სიტყვა?!

რა თქმა უნდა, არა! იმიტომ რომ, თუ ვაღიარებთ, რომ ადამიანი ღვთის მსგავსი არსებაა, მაშინ უნდა უარვყოთ ჩვენი ცხოვრების წესი, რადგან იგი ცხოველური უფროა, ხშირად კი ეშმაკისეულიც, ვიდრე ადამიანური. ხოლო თუ ვაღიარებთ ამას, მაშინ ასეთი ცხოვრება უნდა შევცვალოთ და გამოვასწოროთ, რაც, ასეთ ყოფას მიჩვეულებს, ძალიან გაგვიჭირდება.

თუ ღვთის მსგავსებაზე უარს ვიტყვით, მაშინ ასეთი ყოფა გამართლებულია, რადგან თუ ადამიანი ცხოველური წარმოშობისაა, თუნდაც ყველაზე განვითარებული მათ შორის, ასეთი ცხოვრება მისთვის ბუნებრივი და დასაშვებია.

მაინც რას ქადაგებს ქრისტიანობა?

იგი გვასწავლის ადამიანის განკურნების აუცილებლობას და გვიჩვენებს, ვისი მეოხებითაც უნდა მოხდეს ეს.

ქრისტიანობა მთლიანად დაფუძნებულია მაცხოვარზე, ქრისტეზე. მხოლოდ მას ერთადერთს ძალუძს ადამიანთა დაზიანებული სულის განკურნება. ამ განკურნების გარეშე შეუძლებელია იმ ბედნიერების მოპოვება, რომლისკენაც მიისწრაფის კაცობრიობა. ადამიანი შინაგანი ბუნების გარდაქმნის გარეშე ვერ მიაღწევს ჭეშმარიტ ბედნიერებას. ამიტომაა საჭირო მისი მთლიანობის - სულის, გულისა და სხეულის მთლიანობის აღდგენა.

ქრისტიანულ რელიგიას ბევრი სპირიტუალობას (მხოლოდ სულის აღიარებას და სხეულის უგულებელყოფას) სწამებს, მაგრამ ეს ასე არ არის. ქრისტიანობა ხომ ადამინებს ცოდვათა განწმენდისაკენ მოუწოდებს?! განა ქრისტიანობა არ აღიარებს მკვდრეთით აღდგომას?! სწორედ ამ მკვდრეთით აღდგომისათვის სჭირდება ადამიანს განწმენდილი სხეული. განა ქრისტიანობა არ ამბობს, რომ ადამიანის სრული ბედნიერებისათვის საჭიროა სულის, გულისა და სხეულის გამთლიანება?! საკითხის ამგვარად დაყენება განა სხეულზე ზრუნვას არ გულისხმობს?! დიახ, მთავარი საზრუნავი ადამიანისათვის ესაა! მაგრამ როგორ უნდა მივაღწიოთ ამას?

ეგნატე ბრიანჩანინოვი წერს:

- ეს სამი რამ ამქვეყნადაც მთლიანდება, მაგრამ მხოლოდ ცოდვებში.

ქრისტიანობა არ გულისხმობს ასეთ მთლიანობას. ცოდვა ხომ სნეულებაა, ტკივილია, ტანჯვაა. ადამიანი კი ისწრაფის სიხარულისკენ, კეთილდღეობისკენ და არა ტანჯვისკენ. ჩვენი მიზანია შევიცნოთ ჭეშმარიტება. ქრისტიანობა გვასწავლის და ცხოვრებაც ადასტურებს, რომ არცერთ ადამიანს არ ძალუძს საკუთარი ძალებით აღიდგინოს თავისი დარღვეული ბუნება - გაამთლიანოს სული, გული და სხეული.

„რამეთუ არა რომელი იგი მნებავს კეთილი, მას ვჰყოფ, არამედ რომელი იგი არა მნებავს ბოროტი, მას ვიქმ“ (რომ. 7, 19). - გაიხსენეთ ეს სიტყვები. და ამას ისეთი ძლიერი პიროვნება ამბობს, როგორიც პავლე მოციქულია!

მაშინ რაღა უნდა ვთქვათ ჩვენ, თანამედროვე ადამიანებმა?!

თუმცა ზოგჯერ ადამიანი ახერხებს საკუთარი თავის დაძლევას, სულის, გულისა და სხეულის გამთლიანებას, მაგრამ ამას უმეტესად სიამაყის გამო აკეთებს. ამას ახერხებს მაშინ, როცა ცდილობს შეინარჩუნოს თავისი პიროვნული „მე“.

- როგორღა შემეძლება ვიყო პიროვნება, თუ ვერ მოვერევი ჭამა-სმის სურვილს?! - ასეთი ფიქრებით შეპყრობილი ადამიანი თავს იკავებს ნაყროვანებისა და სიმთვრალისაგან, არ აძლევს ამ ვნებებს დამორჩილების ნებას. მაგრამ ასეთი თავშეკავება გამოხატულია განდიდებისაკენ ლტოლვით და ამით კიდევ უფრო დიდ ცოდვაში ვარდება.

როგორც აღვნიშნეთ, ადამიანს საკუთარი ძალებით არ შეუძლია აღიდგინოს თავისი დარღვეული ბუნება. ხოლო სანამ იგი არ გამთლიანდება ვერც გადალახავს იმ წინააღმდეგობებს, რაც მას ხვდება და მაშასადამე ვერც იცხოვრებს თავისი იდალების შესაბამისად. ადამიანის შინაგანი მდგომარეობის აღსადგენად გვესაჭიროება მხსნელი, მაცხოვარი, იესო ქრისტე, რომელიც დაგვეხმარება და ჩვენს მაგიერ კი არა, ჩვენთან ერთად აღადგენს ჩვენს დარღვეულ ბუნებას; ჩვენთან ერთად იმიტომ, რომ სწორედ მან გვიბოძა თავისუფლება და იგი ღმერთი აღარ იქნებოდა, ჩვენი ნების საწინააღმდეგოდ რომ ემოქმედნა ჩვენზე.

ქრისტიანული სწავლებით, განკაცებულმა უფალმა თავისი ჯვარცმით აღადგინა დაცემული ადამიანის მთლიანობა და ჩვენ უკვე შეგვიძლია მივბაძოთ მას. მაგრამ მივბაძოთ რაში?!

ქრისტეს ღვაწლი მის თავგანწირვაშია. მისი სწავლება ამ ღვაწლის ნაწილია მხოლოდ, ამ თავგანწირვის ნაყოფია და სწორედ ამაზეა დაფუძნებული. ამიტომ სწავლება კი არ არის მთავარი, არამედ საქმეები, რასაც იგი იქმოდა.

მთავარი სწავლება რომ იყოს, მაშინ ქრისტიანობას პრინციპულად ვერ განვასხვავებდით, ნაყოფია და სწორედ ამაზეა დაფუძნებული. ამიტომ სწავლება კი არ არის მთავარი, არამედ საქმეები, რასაც იგი იქმოდა.

მთავარი სწავლება რომ იყოს, მაშინ ქრისტუციია, მუჰამედის სწავლებისაგან. განა ღმერთი მოსემდე არ ეცხადებოდა ადამიანებს?! ამიტომ იქნებოდა თუ არა მოსე, ამით ძველ აღთქმას არაფერი დააკლდებოდა. არ იქნებოდა მოსე, იქნებოდა სხვა ვინმე. განა სულ ერთი არ არის ვის გამოგზავნიდა ღმერთი თავისი სახელით?! განა სულ ერთი არ არის ანგელოზი იქნებოდა იგი თუ წინასწარმეტყველი?! აქედან გამომდინარე ქრისტიანობის არსიც მხოლოდ მის სწავლებაში რომ იყოს, მაშინ ამას იოანე ნათლისმცემელიც შესძლებდა. მაგრამ ქრისტიანობის მთელი არსი ქრისტეს ჯვარცმაშია და ამის გაკეთება მხოლოდ ქრისტეს თუ შეეძლო. ჯვარცმის გარეშე ქრისტიანული სწავლება არაფრის მომცემი იქნებოდა, რადგან იგი ადამიანის ცხოვრებაში ვერაფერს შეცვლიდა. ამიტომ ქრისტიანობის არსია არა უბრალოდ ქრისტე, არამედ ჯვარცმული ქრისტე, მაცხოვარი ჩვენი. სწორედ ამით განსხვავდება ქრისტიანობა სხვა რელიგიისა და იდეოლოგიისაგან.

ყველა სხვა რელიგია და იდეოლოგია ადამიანს, უხეშად რომ ვთქვათ, სხვადასხვა სიამოვნებათა ძიებისაკენ წარმართავს. მაინც რა სასიამოვნოა ეს? ეს არის ფიზიკური, მატერიალური, ბიოლოგიური, კულტურული, ესთეტური, მორალური, ინტელექტუალური (როგორიცაა მაგალითად ფილოსოფია და სხვა ამის მსგავსი მეცნიერებანი). თითოეული მათგანი მიეკუთვნება იდეოლოგიას და ნაწილობრივ რელიგიას; მეტნაკლებად ყველა ეს რელიგია ადამიანის გონებას მისტიური სიამოვნების ძიებისაკენ წარმართავს.

რას ნიშნავს მისტიური სიამოვნება?

წმინდა მამების განმარტებით, ეს არის ხიბლი, რომელიც თავის მხრივ იწვევს სულიერ ტკბობას. მაშასადამე, ადამიანი დაღუპვის გზაზეა, რადგან ამ შემთხვევაში რელიგია მისთვის ერთგვარ ნარკოტიკად იქცევა. ის, რაც სხვა რელიგიებისთვის მიზანია, ქრისტიანობისთვის დაღუპვის გზა, ბოროტი სულის ხიბლია. მათგან განსხვავებით ქრისტიანობა ადამიანებს ხსნის გზის ძიებისკენ წარმართავს.

განა სნეული სიამოვნებისკენ ისწრაფის? რომელი ჭკუათმყოფელი იქცევა ასე?! სნეული ხომ განკურნებას ცდილობს!

განა წყალწაღებული საშველად არ გვიხმობს?!

- მიშველეთ! - აი ადამიანის სულის ძახილი.

ახლა კი გავიხსენოთ რას ამბობს ქრისტიანობა ადამიანის დღევანდელ მდგომარეობაზე:

- ადამიანი დაღუპვის პირას იმყოფება. ამიტომ მას ესაჭიროება შველა და ხსნა.

ადამიანი კი, რომელიც შეიგრძნობს თავის ამ მდგომარეობას, ეძიებს ხსნას და ხდება ქრისტიანი.

ქრისტიანობა სიამეებისკენ სავალ გზას კი არ გვთავაზობს, არამედ ხსნის გზას. იგი ადამიანის გონებას არ აძლევს მოდუნებისა და სიფხიზლის დაკარგვის საშუალებას.

- მაშინ რისთვისღა არსებობს სხვადასხვა სიამენი, ნეტარებანი? - ალბათ გაგიჩნდათ ასეთი კითხვა. მაგრამ ამ კითხვაზე პასუხის მომლოდინე არ უფიქრდება იმას, რომ სნეულს პირველ რიგში განკურნება სჭირდება და მერე სიამოვნება. სწორედ ამიტომ მოგვიწოდებს ქრისტიანობა ვუშველოთ თავს, ვიხსნათ იგი. ხსნა კი სასუფეველშია, რომელიც მოიპოვება განკურნებითა და შემდგომ ღმერთთან შეერთებით. ღმერთი ხომ ყოველგვარი სიკეთის წყაროა. მხოლოდ მასთან კავშირში ხდება ადამიანში სული, გული და სხეული სრულყოფილი; ხდება ისეთი, რომელზედაც მაკარი ეგვიპტელი ამბობს:

- არც ზეცაში და არც დედამიწაზე, არ მოიპოვება ადამიანის სულზე მშვენიერი რამ.

ამიტომ თუ ღმერთი რაიმეს გვიბოძებს, მადლობა შევწიროთ, მაგრამ იმავე დროს უნდა გვესმოდეს, რომ ეს არ არის მთავარი. მთავარია ჭეშმარიტების პოვნა და არა სიამოვნებისა.

ახლა კი იმის თაობაზე, თუ როგორ ვიპოვოთ ეს ჭეშმარიტება. მაგალითისთვის ღირს მამა სისოი დიდსა და მეუდაბნოეს შორის გამართული დიალოგიდან ერთი ეპიზოდი გავიხსენოთ:

- მამაო, - მიმართავს მეუდაბანოე, - მე გამუდმებით მახსოვს ღმერთი.

ღირსი მამა პასუხობს:

- ეს ძალიან დიდი რამ არის, მაგრამ ამაზე აღმატებული ისაა, ყველა ნაკლს შენში ხედავდე და უღირსობის გრძნობით განმსჭვალული, თავს ამქვეყნად ყველაზე უღირს არსებად მიიჩნევდე.

აი, ქრისტიანობის საფუძველი! არცერთი რელიგია ასეთ რაიმეს არ შემოგთავაზებთ.

მაინც რატომაა ასე მნიშვნელოვანი რომ თავი ყველაზე უღირს ადამიანად შეიგრძნო?

იმიტომ, რომ მხოლოდ ამ შემთხვევაში დაინახავ, ერთი მხრივ, ადამიანი სულიერი განვითარების რა დაბალ საფეხურზე იმყოფება და მეორეც, საკუთარი თავისადმი მხოლოდ ასეთი დამოკიდებულებით თუ მივალთ ქრისტემდე. სწორედ ასე უნდა მიუდგეს ადამიანი თავის თავს, რადგან როცა იგი შეიცნობს თავის დაცემულ მდგომარეობას, მხოლოდ მაშინ შეიგრძნობს, რომ მას ესაჭიროება მხსნელი, ე.ი. ქრისტე და მასში იღვიძებს ქრისტიანობა. მანამდე კი იგი უბრალოდ მორწმუნეა.

გწამდეს უბრალოდ ღმერთი - ათასჯერ უფრო იოლია, ვიდრე გწამდეს ქრისტე!

რატომ?

იმიტომ, რომ ქრისტეს რწმენა თავის უარყოფას, ყოველგვარ სიამეზე უარის თქმასა, და რაც მთავარია, მოყვასისათვის ზრუნვასა და სიკეთის ქმნას მოითხოვს.

ზოგადად ღვთის რწმენით არ ილახება ჩვენი პატივმოყვარეობა, ჩვენი სიამაყე. ზოგადად ღვთისადმი რწმენა სულაც არ მოითხოვს საკუთარი თავის ნაკლის ძიებას. მაგრამ სულ სხვაა ქრისტიანობა. იგი ძნელია სწორედ იმით, რომ თავგანწირვას, საკუთარი თავის უარყოფას მოითხოვს.

როგორ განვსაზღვროთ, ვართ თუ არა ქრისტიანები?

თუ მოვინდომებთ, ძალიან ადვილად გავიგებთ. ვისაც განკითხვისაგან თავის შეკავება არ ძალუძს, ის არცაა ქრისტიანი. ის შესაძლოა იყოს მხოლოდ და მხოლოდ მცირედ მორწმუნე. ჭეშმარიტი ქრისტიანი კი არავის განიკითხავს. თუ სხვას ფეხი სტკივა, მე ხელი მტკივა. განა სასაცილო არ იქნება, რომ მე ის განვიკითხო?! ჩვენ ყველანი დასნეულებულები ვართ და უნდა გვეცოდებოდეს ერთმანეთი, ვლოცულობდეთ ერთმანეთისთვის.

ქრისტიანობა განისაზღვრება გულისა და სულის შემუსვრილებითა და სიმდაბლით.

არსებობს მამათა ასეთი კლასიკური გამონათქვამი:

- ღმერთი კი გვაცხოვნებს, მაგრამ ცხონება არ ხდება ჩვენი ჩარევის გარეშე.

ამაში არის ადამიანის პიროვნული ღირსებაც და საფრთხეც, რადგან სწორედ ადამიანს მიენდო სრული თვითგამორკვევა. ამიტომ ძალზე სერიოზულია საკითხი იმის შესახებ, თუ რა მოეთხოვება ბოლოს და ბოლოს ადამიანს და ამ თვითგამორკვევამ ასეთი თავისუფლების მდგომარეობაში დადებითი შედეგი როგორ გამოიღოს. საკითხის მთელ სერიოზულობას რომ ჩავწვდეთ, მას ასე დავაყენებ: ადამი შეიქმნა წმიდა, უცოდველ, სუფთა, ყოველგვარი ცოდვისაგან სრულიად თავისუფალ ადამიანად, „მთლიანად კეთილი“, როგორც ეს ბიბლიის პირველივე სტრიქონებშია ნათქვამი, და ასევეა დახასიათებული ღვთის ყოველი ქმნილება. ამიტომ ჯერ უნდა ვისაუბროთ ხსნაზე, იმაზე, თუ რა მოეთხოვება ადამიანს.

რაში მდგომარეობს ცხონების არსი?

ცხონების მთელი არსი იმაში კი არ არის, რომ ადამიანმა პირველქმნილი ადამის მდგომარეობას მიაღწიოს, რადგან, როგორც ვნახეთ, ეს მდგომარეობა არ აღმოჩნდა მყარი და ვინმე თუ მიაღწევს მას, მეორე დღესვე (ჩვენი ადამიანური განზომილებით) ისევ ცოდვაში ჩავარდება.

მაინც რა აკლდა ცხონებისათვის? - აი, სად არის დამალული ამ საკითხის მთელი არსი. ამიტომ ისევ ვიმეორებ: ჩვენი ამოცანა არ არის პირვანდელი სიწმინდის მიღწევა. ეს სიწმინდე არ არის საკმარისი ცხონებისათვის. ჩვენი ამოცანაა მივაღწიოთ სულ სხვა რამეს: განვმტკიცდეთ სიკეთეში, რომ აღარ გავიმეოროთ ის, რაც ჩაიდინა პირველქმნილმა ადამმა.

ახლა უკვე ლოგიკურად ავხსნათ ეს.

როგორც ვხედავთ, ადამს რაღაც აკლდა. საკითხის ასე დაყენება თითქოს ერთგვარ წინააღმდეგობას ქმნის.

ვამბობთ, რომ ადამი სრულყოფილი იყო, წმიდა, სუფთა, უბიწო, არ გააჩნდა არავითარი ნაკლი, რომ მასში თავმოყრილი იყო მხოლოდ კეთილი და მაინც დაეცა. მაგრამ ეს უკვე სხვა მხარეა, ყოველივე იმის საწინააღმდეგო, რაც ადრე ჩამოვთვალეთ.

ადამის დაცემამ გაგვიჩინა ეჭვი, რომ მას რაღაც აკლდა. მაგრამ ეს მოხდა იმიტომ, რომ თავისუფლებაში, რომელიც მას ებოძა ღვთისაგან, დაშვებული იყო ყოველგვარი ქმედება და სწორედ ამაში მდგომარეობდა თავისუფლება.

ამიტომ კაცობრიობის მთელი ისტორია და თვითონ ქრისტიანობის იდეა მიმართულია ხსნისაკენ, ე.ი. იმ მდგომარეობისაკენ, რომელშიც აღარ განმეორდება დაცემა. თუ ასეთი მდგომარეობა შესაძლებელია, აქედან გამომდინარე უნდა დავასკვნათ, რომ ადამს არ გააჩნდა ის, რისი მიღებაც ჩვენ გვინდა. აი, სწორედ ეს უნდა გავაანალიზოთ კარგად. ბევრს ხსნა სრულიად სხვაგვარად აქვს წარმოდგენილი. იგი წარმოუდგენია როგორც კმაყოფილება, ან სრულყოფილება და არ ესმის საქმის ნამდვილი არსი. ისევ გაიხსენეთ ღირსი სისოის პასუხი ბერისადმი, რომელმაც უთხრა, ღმერთი სულ მახსოვსო.

- ეს არ არის უპირატესი.

ნახეთ! იმას კი არ ეუბნება - ეს ცუდიაო, არამედ, ეს არ არისო ყველაზე დიდი.

დიდია დაინახო საკუთარი თავი ყველა ქმნილებაზე უღირსად. აი, ეს არ გააჩნდა ადამს და იგი არც შეიძლებოდა მას ჰქონოდა, რადგან ამას ღმერთი მას ვერ მისცემდა.

ახლა ისმის კითხვა:

- თუ არ შეეძლო, როგორღაა ღმერთი ყოვლისშემძლე?

როგორც ვნახეთ, ღმერთმა ვერ მისცა ადამიანს რაღაც და სწორედ ამიტომ ადამის მდგომარეობა მდგრადი არ გამოდგა. მაგრამ რა იყო ეს რაღაც? ეს იყო გამოცდილება, ის, რაც ადამს თვითონ უნდა შეეძინა... ადამმა არ იცოდა თუ ვინ იყო იგი ღვთის გარეშე. და მან შეჭამა ნაყოფი აკრძალული ხიდან, რომ ქცეულიყო ღმერთად. ჰხედავთ?! მოინდომა ღვთის გარეშე განღმრთობა, მოინდომა ღმერთად ქცევა ღვთისათვის გვერდის ავლით. ე.ი. მე, ადამიანმა შეიძლება ვიარსებო ღვთის გარეშე, ვიყო მის გარეშე და თვითონვე გავხდე ღმერთი. ამაშია სწორედ ადამიანის პიროვნულობა, უფრო სწორად ამ პიროვნულობის ელემენტი, რომელიც დევს ადამიანის პიროვნულ „მეში“.

ახლა თქვენ ყურადღებას მივაპყრობ ერთ გასაოცარ გმოთქმას, ღირსი მაკარი დიდის ნათქვამს. მან თქვა ერთი გასაოცარი რამ:

- მე არ შემხვედრია ადამიანი, რომელსაც სიამაყე არ გააჩნდეს.

ადამს, რა თქმა უნდა, არ გააჩნდა ამდენად გამოვლენილი საიმაყე, მაგრამ მან არ იცოდა, თუ რას წარმოდგენედა იგი ღვთის გარეშე. სწორედ ამიტომ ჩაიდინა ცოდვა, იგემა აკრძალული ნაყოფი, შეიცნო ბოროტებისა და სიკეთის არსი და ასე გაუთანაბრდა ღმერთს.

გაიხსენეთ მოციულთა გამოთქმა:

„- ჩვენ ვცოცხლობთ, ვმოძრაობთ და ვარსებობთ“.

გაიხსენეთ ქრისტეს მთელი რიგი გამონათქვამებისა:

„- მე ვარ გზა, ჭეშმარიტება და სიცოცხლე“.

სიცოცხლედ ღმერთი და უფალი წმიდა წერილში მრავალგზის არის მოხსენებული. აი სწორედ ეს, შესაძლოა ყველაზე მნიშვნელოვანი არ იცოდა ადამმა. იმის ცოდნა კი, თუ რას წარმოადგენს ადამი ღვთის გარეშე, ჩვენ უკვე გვაქვს.

შეგვიძლია სიცოცხლე იმ სიცოცხლის გარეშე, რომელსაც წარმოადგენს ღმერთი?! აი, რას იგებს ადამინი პირადი, უშუალო გამოცდილებით. ხომ გასაგებია, რომ ადამიანს არ ეცოდინება რა შესაძლებლობების პატრონია, თუ მას არ ექნება შეხება არსებულ გარემოსთან. პირველი, რაც იწვევს კოსმონავტთა, ან იმ ადამიანთა გაოცებას, ვისაც მათ კამერებში უვარჯიშნია, არის ის ბიძგი, როელიც საკმარისია, რომ ადამიანმა ფრენა დაიწყოს. ყველანაირი წონა ამ პირობებში სავსებით ემორჩილება ამ მცირეოდენ ბიძგს და ისინი იწყებენ ფრენას ყოველგვარი ძალდატანების გარეშე. ეს ხდება წამიერად. სადღაც ქრება მიზიდულობის კანონი. საერთოდ, ადამიანი თუ არ შეეხება კონკრეტულად რაიმე საგანს, არცა აქვს შეცნობილი თავისი ძალები. მხოლოდ გამოცდილებით, გარემოსთან უშუალო შეხებით შეიცნობს იგი, თუ რას წარმოადგენს სინამდვილეში.

ასე რომ, ადამმა არ იცოდა თავისი შესაძლებლობები და აქედან გამომდინარე არც ის, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია: ადამს არ გააჩნდა ქრისტიანული მორჩილება. „მორჩილების“ ქვეშ იგულისხმება არა რელიგია, არამედ ის მორჩილება, რომელსაც ქადაგებს მხოლოდ ქრისტიანობა. ადამს არ ჰქონდა ეს, და სწორედ ამის გამო დაეცა იგი ასე ადვილად. ბიბლიის მიხედვით დაცემა წინააღმდეგობის გარეშე ძალიან ადვილად ხდება. აქედან გამომდინარე ჩვენ უკვე შეგვიძლია გარკვევით ვთქვათ, როგორ უნდა წარიმართოს ადამიანის ქრისტიანული ცხოვრება, რა არის ქრისტიანული ცხოვრებისათვის მნიშვნელოვანი. ყველაზე მთავარი არის შეცნობა იმისა, თუ რას წარმოვადგენ მე სინამდვილში, შეცნობა საკუთარი ჭეშმარიტი და არა სავარაუდო ძალისა.

მახსენდება სიმონ ღვთისმეტყველის სიტყვები:

- მთელი კაცობრიობა შეპყრობილია საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენით.

მართლაც, ყოველ ჩვენგანს ძალიან კარგი ჰგონია თავი, ჰგონია რომ იგი ყველაზე ჯანმრთელია, ყველაზე გონიერი, ყველაზე მოხერხებული და ა.შ. სწორედ ასეთი წარმოდგენების გამო ვეურჩებით ღმერთს და არ ვაძლევთ საშუალებას დამკვიდრდეს ჩვენ შორის. მაკარი დიდი ამბობს:

- საკუთარ თავზე წარმოდგენა არის ის კედელი, რომელიც ადამიანს აშორებს ღვთისგან.

ახლა კი შევეცდებით იმის ახსნას, თუ რატომაა დამღუპველი სიამაყე ადამიანისათვის, რატომ ექმნება ადამიანს ასეთი წარმოდგენა თავის თავზე, რატომ უშლის ეს ადამიანს ღმერთთან ურთიერთობაში ხელს.

ჩემის აზრით, აშკარაა, რომ სიამაყე კეტავს ადამიანს თავის თავში. იგი მას აქცევს ერთგვარ ავტონომიურ არსებად, ღვთის გარეშე. ასეთ ადამიანს არავინ სჭირდება, არ ჭირდება ღმერთიც. სიამაყე ყოველთვის თავის თავითაა დაკავებული. ყველას ხელს ჰკრავს, ყველას ზემოდან დაჰყურებს. მისთვის ყველა მხოლოდ იმ საშუალებას წარმოადგენს, რომელსაც შეუძლია მისი ინტერესების დაკმაყოფილება (და ეს ადამიანის ყველაზე მძიმე სენია). ე.ი. სიამაყე აბსოლუტურად გამორიცხავს ადამიანის ღმერთთან კავშირს. ანდა თუ ცდილობს ამ კავშირის დამყარებას, ამ დროს ამოძრავებს მხოლოდ მომხმარებლური დამოკიდებულება. ამასთან დაკავშირებით მინდა გავიხსენო ერთი ფილმი. იგი კარგად დამამახსოვრდა. ამ ხუთი წუთის მონაკვეთში აჩვენეს კაცობრიობის მთელი ისტორიამ სამყაროს შექმნიდან დღემდე. ადამი და ევა. ქვის ხანა - ადამიანები ეზიდებიან ქვებს, შემდეგ ჭედენ რკინას, მერე ადამიანი აკეთებს ზარბაზნებს, იწყება სროლა, აშენებენ სახლებს, დაფრინავენ თვითმფრინავები, რაკეტები, ბოლოს ხდება ატომური აფეთქება, ყველაფერი ინგრევა, უზარმაზარ ნანგრევებში ადამიანები ჭიანჭველებივით ჩანან. ამ დროს ზემოდან გამოჩნდება ღვთის უზარმაზარი თითი, რომელიც მათ მიუთითებს ამ ნანგრევებზე. ჯერ ერთი კაცი გამოძვრება ნანგრევებიდან, მერე მეორე, მესამე... ყველანი შეჰყურებენ ამ თითს. მერე კადრში მოჩანს ახლო ხედით თითი, რომლიდანაც იწყებენ ადამიანები სისხლის წოვას. დასკვნა კი ასეთია, რომ ადამიანი ყველასა და ყველაფერს აქცევს საკუთარი მოთხოვნების დამაკმაყოფილებელ წყაროდ.

თუმცა დავუბრუნდეთ ჩვენს თემას. შესანიშნავი ფილმი მინდა გაგახსენოთ - „სიდნეი“. აქ ნაჩვენებია ადამიანის პიროვნების ორიენტირი, რასაც ის ეძებს. დაფიქსირებულია ადამიანის მოთხოვნილებანი, სიამაყე, ეგოიზმი, ყველაფერი ნაჩვენებია, როგორც მისი სურვილების დამაკმაყოფილებელი საშუალებანი.

ადამიანს სწორედ სიამაყე არ აძლევს საშუალებას შეუერთდეს ღმერთს, რადგანაც ამ სიამაყის გამო ვერ ხედავს, თუ რას წარმოადგენს სინამდვილეში და რა შესაძლებლობების პატრონია.

ჩვენ არც ის ვიცით, თუ ვინა ვართ ღვთის გარეშე. სწორედ ეს არის მიზეზი, რომ აბსოლუტურად არ ვსაჭიროებთ ღმერთს, არ ვსაჭიროებთ მასთან საუბარს (ე.ი. ლოცვას). ამის გარეშეც მშვენივრად ვგრძნობთ თავს. ის კი არა, იმასაც კი ვამბობთ, რომ ღმერთს ჩვენი არ ესმის და ვასკვნით:

- განა ამის დასტური არ არის ის მცნებანი, რასაც იგი გვაძლევს?! განა ეს მცნებანი არ გვიშლიან ხელს ცხოვრებაში?! ჩვენ ხომ სწორედ ის გვაინტერესებს, რასაც ეს მცნებანი გვიკრძალავენ?! ისინი გივკრძალავენ ტყუილის თქმას, სიცილს, მხიარულებას, ლაყბობას. მას არ ესმის ცხოვრება, არ ესმის, რომ ჩვენ გვსურს ყოველივე ამის გარშემო ტრიალი. ის კი ხელს გვიშლის. იგი შორსაა ამქვეყნიური საქმეებისგან! ჩვენ გვჯერა, რომ შეგვიძლია არა მარტო ცხოვრება მის გარეშე, არამედ ვიყოთ ყოველმხრივ უზრუნველყოფილნი და ჩვენთვის ესაა მთავარი. მთავარია, რომ შეგვიძლია ყოველივე ამის გაკეთება ღვთის გარეშე.

აქედან გამომდინარე ვასკვნით, რომ სწორი ადამიანური ცხოვრება მდგომარეობს იმის შემეცნებაში, თუ რას წარმოვადგენ მე ღვთის გარეშე, როგორია ჩემი შესაძლებლობანი.

ღირსი პიმენი ამბობს:

„- მას, ვინც ვერ შეიცნო თავი, ძნელად თუ შეიძლება ეწოდოს ადამიანი“.

ჯერ კიდევ წარმართულ დროს გაჩნდა ასეთი გამოთქმა:

„- შეიცან თავი შენი“.

ძალიან დიდი ხნის შემდეგ სოკრატემ ყურადღება მიაქცია ამ გამოთქმას. თუმცა მე ვეჭვობ, მაშინ რომ ადამიანებს სწორად გაეგოთ ამ სიტყვების მნიშვნელობა. თუმცა სოკრატემ, შესაძლოა, ძალიან ღრმადაც შეიცნო მისი აზრი.

ქრისტიანობაში სწორედ თავის შეცნობაა ადამიანის სულიერი ცხოვრების ძირითადი არსი. ეს არის შეცნობა იმისა, თუ ვინ ვარ მე და რა შემიძლია. მე უკვე გითხარით, რომ ჩვენი ადამიანური ბუნება დარღვეულია და ჭეშმარიტ გზას დაგვანახებს სწორედ ამის აღიარება. ჭკვიანია ის, ვინც იცის თავისი უჭკუობის შესახებ. ვინც ამას ვერ ხედავს, ის ბრიყვია. ეს არის სწორედ ის კრიტერიუმი, რომლიდანაც თითოეულმა ჩვენგანმა უნდა იხელმძღვანელოს: შეცნობა საკუთარი თავისა და ჩვენს გარეშემო მყოფებისა. თუმცა ეს ყველაფერი შეიძლება არც ისე მიმზიდველი იყოს, მაგრამ აუცილებელია, რადგან ეს არის ადამიანის სულიერი ცხოვრების წყარო.

მაგრამ როგორ უნდა მოვახერხოთ ეს?

მე ისევ მივმართავ წმიდა მამებს. ღირსი სიმონ ახალი ღვთისმეტყველი იძლევა ოქროს შუალედს და მასში გადმოგვცემს ადამიანის სულიერი გამოცდილების მთელ ერთობლიობას. იგი ამბობს:

- ეს უნდა მოხდეს ქრისტეს მცნებების საგულდაგულო შესრულებით, წმიდა წერილის შესწავლით, რადგან იგი გვასწავლის ამ გზას, განგვიმარტავს მას და გვიჩვენებს.

აი, ის ერთადერთი გზა, რომელიც ნამდვილად შეუძლია ადამიანს გააკეთოს და ამის საშულებით გაიგოს კიდეც რასაც წარმოადგენს იგი სინამდვილეში. სახარებისეულ მცნებებს, ჭეშმარიტად გააჩნია ეს საოცარი, უნიკალური თვისება. ვერცერთ რელიგიაში ვერ ნახავთ მსგავს რამეს. ფსიქოლოგიური თვალსაზრისითაც საინტერესოა ეს. ყველა რელიგიაში არსებობს მცნებანი. ჩვენ შეგვიძლია ისინი შევადაროთ ერთმანეთს, ვნახოთ რაშია განსხვავება, მაგრამ ყველაზე განსაცვიფრებელია შედეგები, ის, თუ სანამდე მიჰყავს ამ მცნებათა შესრულებას ადამიანი. ყველა სხვა რელიგიების შეცნობის შედეგად ადამიანი იწყებს საკუთარი სიდიადის, თავის სრულყოფილების, სიწმინდის, უბიწოების შეგრძნებას, აღმოაჩენს სამყაროს საიდუმლოებებს (მატერიალურს უმეტესად), სულ უფრო და უფრო მეტ შესაძლებლობებს ხედავს საკუთარ თავში. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, ამ მცნებათა შეცნობას ადამიანი მიჰყავს საკუთარი სიდიადის შეცნობისაკენ. ეს ძალიან არსებითი მომენტია. სხვათაშორის, ეს არის ძალიან ძლიერი კრიტერიუმი იმის განსასაზღვრად, თუ როგორ დგას ადამიანი, - მიდის სწორი თუ მცდარი გზით. ყველა სხვა რელიგიაში ჩადებულია ეს პროცესი. ამაში ამხელდა ქრისტე ფარისევლებსა და სადუკევლებს, ამხელდა სიამაყისათვის, საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენისათვის.

გაიხსენეთ:

- მე ისეთი არა ვარ, როგორიც ეს მებაჟეა.

ქრისტიანულ მცნებებს ადამიანი მიჰყავს სრულიად საწინააღმდეგო დასკვნებამდე.

ღირსი პეტრე დამასკელი ამბობს:

- სულის სიჯანსაღის პირველი ნიშანი, საკუთარი ცოდვების ხედვაა.

სახარების მცნებანი ადამიანში ზრდის ახალ, ნორმალურ ადამიანურ თვისებებს. მცნებანი ღმერთმა იმისთვის კი არ მისცა ადამიანს, რომ რაღაც დაბრკოლებები შეექმნა მისთვის. ეს მცნებანი აყალიბებს ადამიანის ნორმალურ, ჯანსაღ თვისებებს, რადგან მათი მეშვეობით ადამიანი შეიცნობს რამდენად შეუძლია მას ამ მცნებათა შესრულება, რამდენად ძალუძს ამ თვისებების საკუთარ თავში გამომუშავება. სწორედ ასე ახდენს ადამიანი საკუთარი თავის გამუდმებულ კონტროლს და ეს მცნებანი აძლევს მას საშუალებას, რომ დაინახოს, თუ რამდენადაა დაშორებული ადამიანურ ნორმებს, რამდენდაა იგი დასნეულებული.

აი, ერთი მაგალითი: უკრავს მევიოლინე. შესანიშნავად. ჩვენც ვცდილობთ მისი მიბაძვით ამის გაკეთებას, მაგრამ ვიოლინო საშინელ ხმებს გამოსცემს.

სულ სხვაა მევიოლინე, რომელიც ფლობს ამ ინსტრუმენტს. ვიოლინოზე სწორედ ასეთი დაკვრაა ნორმა. მე კი ამ საქმეში უვიცი ვარ, არაფერი შემიძლია. ამიტომაც დავამახინჯე ვიოლინოს ხმები ასე. შორიდან კი რა ადვილია გვეჩვენებოდა ამის გაკეთება.

დაახლოებით ასეთ მდგომარეობაში ვართ ჩვენ.

საიდან გავაკეთე ასეთი დასკვნა?

ეს მოვახერხე ძალიან ადვილად, ავიღე ვიოლინო, გავუსვი ხემი და ვნახე კიდევაც ამის შედეგი. ასევეა ღვთის მცნებები. მათი შესრულების გულმოდგინება მაძლევს საშუალებას დავინახო საკუთარი თავი. ადამიანი როცა დაატანს თავს ძალას, რწმუნდება, რომ დარღვეული აქვს ნორმალური მდგომარეობა. ამის შემდეგ მას ეკარგება სურვილი სხვისი განკითხვისა.

აი, ამაშია საქმე.

აქედან იწყება ადამიანის ნორმალურ კალაპოტში ჩასმა;

აი ამაზე ფიქრს აწყებინებს მცნებები ადამიანს. მაგრამ მოშორდება თუ არა მათ, მაშინვე იწყებს თავისებური დასკვნების გამოტანას და განსჯას. ასკვნის, რომ ესა თუ ის ადამიანი კარგია, მეორე კი ცუდი. და ასე ვარდება განკითხვებში.

თუ კაცი თავის თავს მუდმივად დააკვირდება აღმოაჩენს, რომ ასე იქცევა. სწორედ საკუთარი თავის კონტროლს მიჰყავს კაცი ქრისტიანულ მორჩილებამდე.

მაგრამ რაში მდგომარეობს ქრისტიანული მორჩილება?!

როგორც ყველაფერს, მორჩილებასაც გააჩნია სხვადასხვა სახე. წმიდა ეგნატე ბრიანჩანინოვი ჩვენს ყურადღებას მიაპყრობს ეშმაკთა მორჩილებას. დიახ, მათაც გააჩნიათ იგი. ხომ გინახავთ, სუსტი ადამიანი ძლიერს რომ ემორჩილება?! მაგრამ ასეთი მორჩილება გამოწვეულია მისი უსუსურობით და არა ჭეშმარიტი მორჩილებით. ჩვენ უნდა გავარკვიოთ, მათგან რომელია სწორი.

მხოლოდ ის მორჩილებაა სწორი, რომელიც გამომდინარეობს საკუთარი თავის შეცნობიდან, რადგან მხოლოდ ასეთი შეცნობის შედეგად ხდება კაცი ჭეშმარიტი მორჩილი.

რატომ?

იმიტომ რომ ამგვარი დაკვირვების შედეგად იწყებს იმის შეცნობას, რომ იღუპება, აღმოაჩენს, რომ ულმობელი სნეულებითაა დაავადებული, ხედავს, რომ არანაირი წამალი არ შველის, იგი შეძრწუნებულია, სასოწარკვეთაშია ჩავარდნილი. ხომ გინახავთ სნეულებით შეპყრობილნი როგორც გარბიან კაშპიროვსკთან, ჩუმაკთან და ამგვარებთან?! ისინი მზად არიან ეშმაკსაც კი მიმართონ, ოღონდ განიკურნონ სნეულებათაგან. ასეა, კაცი, რომელმაც გაიგო რომ სნეულებას შეუპყრია, ყველაფერს გააკეთებს იმისათვის, რომ ეს სნეულება თავიდან მოიცილოს. ამიტომ გარბის იმისკენ, ვისშიც ხედავს თავისი გადარჩენის შესაძლებლობას. ამის შეცნობა ქედს გვადრეკინებს იმათ წინაშე, ვინც გვიხსნის ამ სენისგან.

ხსნის აუცილებლობა! - აი, რა აქცევს ადამიანს ქრისტიანად.

მაშასადამე, ვის სჭირდება ქრისტე?

იმას, ვისაც მიაჩნია, რომ იღუპება.

ადამიანი კი, თუ ამას ვერ ხედავს, გადარჩენასაც არ ცდილობს. ასეთ მდგომარეობაში კი მას არაფრად სჭირდება მხსნელი. აქედან გამომდინარე კი უნდა გვახსოვდეს, რომ მხოლოდ იმ ადამიანს არ სჭირდება მაცხოვარი - ქრისტე, რომელიც ვერ ხედავს დაღუპვის საშიშროებას.

დიახ, ნუ მოვიტყუებთ თავს. ქრისტიანი მხოლოდ ისაა, ვისაც ქრისტე სჭირდება. აი ეს ხდის ადამიანს ქრისტიანად და არა ეშმაკისეული რწმენა. ეშმაკსაც სწამს ქრისტე, მაგრამ იგი მაინც არ იშლის თავის ბოროტ საქმიანობას. მართალია მრავალი ადამიანი ინათლება, კითხულობს სახარებას, მაგრამ იგი არ არის ქრისტიანი, სანამ არ დაინახავს, რომ მას სჭირდება ქრისტე - მხსნელი.

მაინც რისგან გვჭირდება ჩვენ თავის დახსნა?

ცოდვისაგან და არა იმისაგან, რომ საჭმელი გვაკლია, ან ინსტიტუტში რომ ვერ მოვხვდით, არც იმისგან, რომ ამა თუ იმ სენს რომ შევუპყრივართ და ვერ ვიკურნებით. ხსნა გვჭირდება იმისგან, რომ დავთრგუნოთ საკუთარ თავში ცუდი, ბოროტი საწყისები, რომელიც აღმოვაჩინეთ, რომლებიც ჩვენში არსებობენ და რომლებიც ასე მამოქმედებენ.

იყო მორწმუნე გაცილებით ადვილია, რადგან ღვთის რწმენა არ აყალიბებს ადამიანის პიროვნებას. რწმენა ღვთისა არ თრგუნავს ჩვენს თავმოყვარეობას. იგი არ მოითხოვს დაცემული ბუნების შეცნობას. ასე უფრო ადვილია. ამიტომაცაა, რომ მორწმუნე ბევრია ჩვენს გარშემო, რელიგიური კი ძალიან ცოტა. რწმენა რელიგიის გარეშე არაფრის მომცემია. ხშირად ადამიანები სწორედ რელიგიის გარეშე აღიარებენ ღმერთს. მაგრამ როგორც გითხარით, ღვთის რწმენა თავისთავად არ აყალიბებს ადამიანს. ამას მხოლოდ ქრისტეს რწმენა აკეთებს. რადგან სწორედ ქრისტე „აიძულებს“ ადამიანს აღიაროს ის, რასაც იგი სინამდვილეში წარმოადგენს. ქრისტიანობაში ხდება დათრგუნვა იმ სიამაყისა, რაც ადამიანს გააჩნია, მხოლოდ ქრისტიანი ადამიანი ცდილობს ამ სიამაყისგან განთავისუფლებასა და მის წაშლას.

მაგრამ, როგორც აღვნიშნე, ეს შეიძლება მაშინ გააკეთოს ადამიანმა, თუ იგი ასრულებს სახარებისეულ მცნებებს. ისინი, ისევ ვიმეორებ, უნიკალურნი არიან. მას ვერ შეედრება ვერცერთი სხვა რელიგიების მცნებანი.

ეს მცნებები ახალი ადამიანის თვისებებია. ქრისტიანი მხოლოდ მაშინ ხდება მორწმუნე, თუ იგი გამუდმებით, ყოველდღიურად კითხულობს ლოცვებს, დადის ტაძარში, მარხულობს, თავს იკავებს სხვებთან ურთიერთობისას, არ პასუხობს ავ სიტყვას სიამაყით, და თუ ჩვენ ცოტათი მაინც ვცდილობთ ამის შესრულებას და როცა მას ვარღვევთ, გულწრფელად ვინანიებთ, და ამას ვაკეთებთ განუწყვეტლივ, მაშინ ჩვენს სულში იწყება განწმენდის პროცესი და ახალი ადამიანის მარცვლების გაღვივება. ასე იწყებს ღვთისაგან მოცემული ტალანტი მოქმედებას და ასე ვაძლევთ მას გასაქანს. ის კი თავისთავად იწყებს თავისი ნაყოფის გამოღებას. სხვა გზა არ არსებობს ქრისტიანობისა. ამის გარეშე რწმენას სულ სხვა რამისკენ მივყავართ. ასეთი სიფხიზლე და სინანული კი გვიჩვენებს ყოველდღიურობაში იმას, რაც ეწინააღმდეგება სახარებას; ასე იწყება ჩვენში გამუდმებულად საკუთარი თავის შეცნობის პროცესი. აქედან გამომდინარეობს შემდგომში უკვე გასაოცარი თვისებები ადამიანისა. მან უკვე იცის, რომ სნეულია და თუ იმას ხელი სტკივა, არც მე ვარ უნაკლო, მე ფეხი მტკივა, ის თუ ბევრს ჭამს, მე ლაყბობა მიყვარს მეტი და ა.შ. და ასე გაუთავებლად.

ხომ არსებობენ ჩვენს გარშემო ადამიანები საშინელი წყლულებით დაავადებულნი?! ჩვენ ხომ არ განვიკითხავთ მათ ამის გამო?! ჩვენ ხომ არ განვიკითხავთ ავადმყოფს იმიტომ, რომ მას რაღაც აწუხებს?! ყველაფერი, რაც გარს გვაკრავს ჩვენთვის სასიამოვნო როდია. ამიტომ ადამიანი, რომელმაც იცის ეს, კი არ განიკითხავს ვინმეს, საკუთარ თავს უკვირდება და შეიცნობს. სწორედ ამ გზით სიარული ასწავლის ადამიანს იმას, რაც წარმოადგენს ქრისტიანული ცხოვრების ღერძს. ამ გზაზე ხდება სიყვარულის აღმოჩენა. ასე აღმოაჩენს ადამიანი, რომ თურმე სიყვარული არ გახლავთ გრძნობათა უეცარი აღმოფრქვევა. დიახ, სწორი ქრისტიანული სიყვარული წარმოიშვება იმ ქრისტიანული შეგრძნებიდან, რომ მე სნეული ვარ და ისიც სნეულია, და რომ ჩვენ ყველა ავადმყოფები ვართ, ამიტომ საჭიროა, რომ კი არ განვიკითხოთ, არამედ დავეხმაროთ ერთმანეთს.

ქრისტიანული ცხოვრების პრაქტიკულ მხარეს ქრისტეს საქმეები წარმოადგენს;

ესენია: მოწყალების გაცემა. თვითონ იესო ქრისტე ამბობს:

- იყავით მოწყალენი, როგორი მოწყალეცაა მამა თქვენი ზეციერი.

აქედან გამომდინარე, მოწყალების გაცემა და სიყვარული მთავარია ქრისტიანულ საქმიანობაში. უფრო მეტსაც გეტყვით - სახარებაში ნათქვამია, რომ ღმერთი სიყვარულია. და ამით განსაზღვრულია, რომ მთელი ყოფის ფუნდამენტალურ და ამავე დროს ადამიანურობის ყველაზე მყარ კანონს, სიყვარულის წარმოადგენს. ამიტომაც, ვისაც სურს თავისთვის სიკეთე, ვისაც სურს მიაღწიოს სულიერ სრულყოფას, ვისაც სურს გამთლიანდეს და აღიდგინოს თაცი, მან უნდა მისდიოს სიყვარულის კანონს.

არცერთი რელიგია ამას არ ამტკიცებს. ვერცერთ სხვა რელიგიაში ვერ ნახავთ მცნებას, რომელიც მოგიწოდებთ მტრის სიყვარულისაკენ, რომელიც ამბობდეს: მიაგე კეთილი მაჭრვებელთა შენთა, ილოცე შენი მაწყევარისთვის, იმისთვის, ვინც ავის მქმნელია თქვენს მიმართ.

თუმცა ამას ახერხებენ ერთეულები, მაგრამ მე არ ვგულისხმობ ამ ცალკეულ პირებს. მე ვსაუბრობ მცნებებზე. მხოლოდ ქრიტიანობაშია მტრის სიყვარულზე ლაპარაკი.

უფრო მეტიც, ქრისტიანობა თავისი რელიგიური სასწაულებით განსხვავდება ყველა სხვა რელიგიისაგან. მაგრამ აქ დგება საკითხი ყველაზე არსებითზე. როგორ უნდა გიყვარდეს მტერი და რისთვისაა ეს საჭირო?! სიყვარული ეს ხომ ადამიანის თვისებაა, ყოველ შემთხვევაში, იგი უნდა ახასიათებდეს ადამიანს! და როცა იგი უკვე ადამიანის თვისებად იქცევა, ადამიანი აღარ დაიწყებს იმის გარჩევას ვინ არის მისი სიყვარულის საგანი. უფალი ამ მიმართებით ადამიანს მზეს ადარებს და ამბობს: როგორც მზე უნათებს ყველას, ასევე ჩვენც ჩვენი სიყვარული უნდა დავაფრქვიოთ ყველაზე.

სხვათაშორის ამას მოაქვს უაღრესად დადებითი შედეგი ადამიანისათვის. ადამიანს, რომელსაც ვიღაც სძულს, თვითონვე სტანჯავს ეს, ხოლო ვისაც უყვარს, ხარობს ამ სიყვარულით. გნებავთ ტანჯვა? კი ბატონო, გძულდეთ მტრები. მაგრამ გინდათ, რომ სიხარულს განიცდიდეთ? მაშინ გადაგდეთ თქვენგან სიძულვილი და შეიყვარეთ ყველა. ასე რომ, ამ მცნებას გააჩნია უზარმაზარი დატვირთვა. ვისაც უყვარს, სიხარულითაა გარემოცული და ნეტარია. მაგრამ სამაგიეროდ იტანჯება ის, ვისაც არ უყვარს. ეს სუფთა ფსიქოლოგიური მომენტია, მაგრამ ამის გამო, კიდევ უფრო დიდი მნიშნველობა გააჩნია.

აი, ყველაფერი ის, რაც მინდოდა მეთქვა; მაშასადამე, ჩვენი ცხოვრების ძირითად მცნებას უნდა წარმოადგენდეს სიყვარული. აქ ლაპარაკია ამ მცნების არა იურიდიულ აღრსულებაზე, არამედ ზნეობრივზე. თუ არ შესრულდება მიზიდულობის კანონი, ჩვენ ჭრილობას მივაყენებთ საკუთარ თავს, დავიმსხვრევით, შეიძლება დავიღუპოთ კიდეც. მხოლოდ ამ კანონის აღსრულებით შევძლებთ თავის შენარჩუნებას. ეს ანალოგია გვაძლევს საშუალებას, გავიგოთ რა არის სიყვარულის კანონი. ყველაფრის თავი და თავი ამქვეყნად სიყვარულის კანონია და არა ნიუტონის, არა აინშტაინის, არა პასკალის, ან მიზიდულობის კანონი; ეს ყველაფერი მეორე და მესამე ხარისხოვანია. მითუმეტეს არც ფროიდის შეხედულებებია მთავარი. მთავარია სიყვარულის კანონი!

რითი გამოირჩევა ქრისტიანული სიყვარულის კანონი არაქრისტიანულისაგან?

ეს ძალიან მნიშვნელოვანია და მოდით, ახლა ეს განვიხილოთ.

წმიდა ტიხონ ზადონელს აქვს ერთი მეტად საინტერესო გამონათქვამი, რომელიც მოგვცემს საშუალებას გავიგოთ, თუ რას ემყარება ქრისტიანული სიყვარული, რისგან გამომდინარეობს იგი. აი, რას ამბობს წმინდანი:

„- თუ პავლე მოციქულისთვის ყველაზე მთავარი სათნოებათა შორის სიყვარულია, ეს იმიტომ, რომ მის გვერდით დგას და არსებობს მორჩილება“.

წმიდა ტიხონ ზადონელი ამ შემთხვევაში გამოთქვამს არა თავის აზრს და არა თავის სიტყვებს, არამედ იგი გამოხატავს წმიდა მამათა ჩვეულებრივ, თავისთავად ნაგულისხმევ და თვალსაჩინო, ეკლესიისთვის დამახასიათებელ ცნობიერებას, რომ ჭეშმარიტი ქრისტიანული სიყვარულის ემყარება მხოლოდ მორჩილებას, მასზეა დაფუძნებული და მხოლოდ აქედან საზრდოობს. მაშასადამე, არავითარი სხვა წყარო არ იძლევა სწორ სიყვარულს. როცა მე ვლაპარაკობ ქრისტიანულ სიყვარულზე, ვგულისხმობ ნორმალურ სიყვარულს. არ იფიქროთ, რომ ქრისტიანული სიყვარული რაღაც სხვაა და რომ იგი თავისთვის განცალკევებულად არსებობს. არა, ქრისტიანული სიყვარული ნამდვილი სიყვარულია. ასეთი სიყვარული ადამიანს ეძლევა მორჩილების წყაროდან; თუ არ არის მორჩილება, არც სიყვარულია ნამდვილი.

არის სიყვარული, რომელიც მორჩილებიდან კი არა, საკუთარი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებიდან გამომდინარეობს. ასეთი სიყვარულია როცა მოგწონს ფინია, არ რაიმე საგანი, ყვავილი, ან რომელიმე კერძი.

- რა კარგია, როგორ მიყვარს, რა შესანიშნავი ღვინოა, - და ა.შ.

როცა ყოველივე ამის სიყვარულს გამოვხატავთ, ამ დროს ჩვენი თავი ყველაზე მეტად გვიყვარს. და ეს კარგად ჩანს მაშინ, თუ რომელიმე მათგანი აღარ გვანიჭებს სიამოვნებას, აღარც გვიყვარს. მაშ რა გამოდის?! გამოდის, რომ სინამდვილეში ისინი კი არ გვიყვარს, გვიყვარს საკუთარი თავი. ადამიანებიც სანამ გვეფერებიან და თავზე ხელს გვისვამენ, გვიყვარს, მაგრამ თუ ვინმე შეგვეხება, გვიმტრობს, ვწყვეტთ მასთან ურთიერთობას. გუშინ ვითომ გვიყვარდა და გვეგონა ასე იქნებოდა მუდამ, დღეს კი, როცა ისე მოიქცა, რომ აღარ გვესიამოვნა, სიყვარულის ადგილი სიძულვილმა დაიკავა. აღმოჩნდა, რომ თურმე ეს სიყვარული არ ყოფილა, თურმე ვცდებოდით, იგი კი არა საკუთარი თავი მყვარებია, უცებ ამეხილა თვალი და დავინახე, თურმე მას ფაფუკი თითები კი არა, კლანჭები ჰქონია. და აქვე დამთავრდა ჩვენი სიყვარული, მორჩა! აღარ მიყვარს, მეზიზღება! ასე იქცევა ჩვენი სიყვარული სიძულვილად.

თუმცა ეს ყოველმა ჩვენგანმა მშვენივრად ვიცით ასეთი მაგალითების გარეშეც. გააფრთებული სიძულვილი ისადგურებს მაშინვე, როგორც კი მეორეს მიმართ სიყვარული ქრება. ამიტომ არ არის ეს ჭეშმარიტი სიყვარული. სიყვარული მხოლოდ იქაა, სადაც მსხვერპლად შეწირვა ხდება. მაგრამ რისი შეწირვა? საკუთარი სიამოვნების, საკუთარი ვნების.

დიახ, ნამდვილი სიყვარული მხოლოდ მას შეუძლია, ვისაც ძალუძს უარი თქვას საკუთარ სიამოვნებაზე. სწორი სიყვარული ნიშნავს ნამდვილ სიყვარულს.

ვის შეუძლია უარი თქვას თავის ვნებებზე?

იმას, ვინც შეიცნო, თუ რა არის ვნება, შეიცნო, რომ იგი ცოდვაა, იმას, ვინც გაიგო, რომ ეს ავადმყოფობაა. მაშინ ეს ადამიანი არ იწყენს, თუ სხვა მიუთითებს რაიმეზე, პირიქით, მისი მადლიერიც კი დარჩება. ყოველი ადამიანი, რომელიც მიგვითითებს ჩვენს ნაკლზე უფასო მასწავლებელივითაა, ჩვენ მათი მადლიერნი უნდა ვიყოთ. მაგრამ პირიქით გვემართება და ამ მადლიერების ნაცვლად სიძულვილი გვიპყრობს. აი, რამოდენა განსხვავებაა ქრისტიანულ და არაქრისტიანულ სიყვარულს შორის.

ქრისტიანულ სიყვარულს სიმშვიდისკენ მივყავართ. ასეთი ადამიანი იმდენად მორჩილია, რომ თანდათან სულ უფრო მშვიდ გარემოს იქმნის; ეს მორჩილება აძლევს საშუალებას ეურთიერთობა ჰქონდეს ღმერთთან, ქრისტესთან, რომელიც გამუდმებით ჩვენი გულის კართან დგას, აკაკუნებს და ელის ვინ გაუღებს კარს. სწორედ მორჩილი ადამიანი უღებს უფალს კარს და ამკვიდრებს მას გულში.

წმიდა სერაფიმე საროველი ამბობს:

„- მოიპოვე სულიერ სიმშვიდე და შენს გარშემო სხვებიც გადარჩებიან“.

სწორედ მორჩილებით შემოდის უფალი გულში და მოაქვს სიმშვიდე.

მაგრამ როგორღა გადარჩებიან სხვები?

ადამიანი აღსავსეა ამ სიმშვიდით და იგი გადასცემს მას იმ ადამიანებს, რომელთა გვერდითაც ცხოვრობს. ეს შეიგრძნობა უშუალოდაც. სწორედ ასეთ ადამიანს გააჩნია სწორი სიყვარული სხვა ადამიანებისადმი, იმიტომ რომ იგი ვნებებს კი არ ემორჩილება, არამედ გამუდმებით ებრძვის მათ, იგი ეგოიზმს კი არ ანვითარებს, არამედ თრგუნავს მას. ქრისტიანული მდგომარეობა ეხმარება ადამიანს სხვებთან ურთიერთობაში. მას ძალუძს შესაბამისად ამ გზაზე თანდათან გაიყოლიოს სხვებიც. აქ ძალიან მნიშვნელოვანია დაინახო, როგორ ეხმარება უფალი ადამიანს ვნებების დაძლევაში. იგი ამას აკეთებს არა ძალდატანებით, არამედ იმისგან გამომდინარე, თუ რამდენად შეუძლია ადამიანს მისი მიღება.

მაგრამ მაშინ იბადება კითხვა:

- თუ ეს ასეა, მაშინ რატომ არ გვაძლევს ღმერთი ყველაფერს ყოველთვის რაც გვჭირდება?

სრულიად უბრალო მიზეზის გამო:

იმიტომ რომ ჩვენ არ შეგვიძლია ამის მიღება, მაშინვე სიამაყე აგვავსებს, აგვავსებს ამპარტავნება, საკუთარ თავზე წარმოდგენა შეგვექმნება და ა.შ. მხოლოდ მორჩილებით, საკუთარი თავის სულ უფრო და უფრო შეცნობით შეუძლია ადამიანს მიიღოს ღვთისგან სიკეთე. იმიტომ, რომ ადამიანი, რომელმაც შეიცნო თავი, რომელმაც დაინახა რას წარმოადგენს იგი ღვთის გარეშე, აღარ ემორჩილება უკვე თავის წარმოდგენებს. ეს ძალიან საინტერესო მომენტია და ამ მომენტის ახსნას ვერანაირ ლექსიკონში ვერ წააწყდებით. ეს სულიერი სამყაროს უმნიშვნელოვანესი მომენტია. მორჩილება, სიმდაბლე არ აძლევს ადამიანს საშუალებას დიდი წარმოდგენა შეიქმნას თავზე, რაც არ უნდა დიდი წყალობა დააფრქვიოს ღმერთმა. და თუ ადამიანს ეს სიმდაბლე არ გააჩნია, მაშინ მიზეზი იმისა, თუ რატომ არ წყალობს მას ღმერთი, უკვე გასაგებია. ადამიანი, რომელმაც იცის ამის შესახებ, ასეთ შემთხვევებში ასე განსჯის:

- ე.ი. ეს არ იყო საჭირო ჩემთვის.

წარმოიდგინეთ, რას იზამს ადამიანი, რომელსაც არა აქვს ეს შეცნობილი, ღმერთმა ყველაფერი რომ მისცეს, რასაც ითხოვს. ყველაფერს თავდაყირა დააყენებს და სულ მალე დედამიწაზე საკუთარი თავის გარდა აღარავის დასტოვებს. ჩაიდენს უამრავ საშინელებას და ჯოჯოხეთს დაატრიალებს. აი, ამიტომ არ აძლევს ასეთ ადამიანს ღმერთი იმას, რასაც ითხოვს. ადამიანი სასუფევლის ღირსი მხოლოდ მაშინ ხდება, როცა თავს შეიცნობს, როცა სწორი სულიერი ცხოვრებით აღარ დაემორჩილება განცდებს, გრძნობებს. ის ვინც იცის, რომ უღმერთოდ არაფერს წარმოადგენს, რომ სწორედ ღვთისაგან აქვს სიცოცხლე, რომ უფალი წმენდს მას ვნებებისაგან, ის, ვინც დაინახავს, რომ სწორედ უფალია ცხოვრება, გზა და რომ მხოლოდ მისით ცოცხლობს და მოძრაობს; მხოლოდ ასე ხდება ადამიანი ღირსი სასუფეველისა, რადგანაც მხოლოდ ასე იხვეჭს იგი სიმტკიცეს და აღარ განეშორება ღმერთს.

მე ამით დავიწყე და ამითვე მინდა დავასრულო.

ახლა კი იმის შესახებ, რითი აღემატება ქრისტიანი ადამიანი პირველქმნილ ადამს.

ღირსი ისააკი ამბობს:

- პირველი კაცი უცოდველი შეიქმნა, მაგრამ ცოდვის გამო მისი ეს მდგომარეობა დამდაბლდა. ქრისტესგან დახსნილნი კი ამ ბუნებრივ მდგომარეობაზე მაღლა დგანან, რადგან მათ ამქვეყნიური გამოცდილებით მოიხვეჭეს ის თვისებები, რაც არ გააჩნდა პირველქმნილ ადამს. მათ შეუძლიათ მიიღონ ღვთის სასუფეველი ისე, რომ ზიანი არ მოუტანონ თავს, ე.ი. არ ჩავარდნენ სიამაყეში, ხელმეორედ არ დაეცნენ.

აი, ესაა ქრისტიანობაში ყველაზე მთავარი.

წყარო